عنایت کریم زاده - دانشجوی دکتری رشته مطالعات برنامه درسی ، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
محسن آیتی - دانشیار گروه علوم تربیتی ، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه بیرجند، ایران.

هدف این پژوهش ، بررسی جایگاه برنامه درسی سایه در نظام آموزشی ایران است . در این پژوهش از روش کیفی ”جستار نظروزانه ” به عنوان روش پژوهش و از ابزار ”بررسی مستندات” به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات استفاده شده است . مبانی نظری و مستندات مرتبط با برنامه درسی سایه با روش تاملی تجزیه و تحلیل شد و از این طریق جایگاه برنامه درسی سایه طبق پژوهش های انجام شده استخراج شد. با توجه به بررسی های صورت گرفته می توان اشاره کرد؛ باوجود اینکه شواهد تجربی و آمارهای رسمی نشان می دهد که این پدیده در ایران نیز به شدت رواج یافته اما توجه پژوهشگران ایرانی به بررسی ابعاد آن بسیار اندک است . آشکار است که توجه به ابعاد کیفی و آثار اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی آموزش و پرورش سایه مستلزم وجود پشتوانه قوی از پژوهش های اولیه ای است که پیشاپیش به خوبی ابعاد و زوایای کم ی آن را به نمایش گذاشته باشند.

برنامه درسی سایه ، تدریس خصوصی ، پژوهش ها.