صفرعلی عارفخانی - دکترای فلسفه دین ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران

اسلام مجموعه ای از قوانین دریافت شده از مبدا کمال و مفاهیمی است و حیانی که در قالب الفاظی استوار ومتین بر قلب آماده و مهذب پیامبر اسلام (صلی اللهعلیه وآله ) نازل شد. این آئین ، مجموعه ای است واقع گرا که با حقایق عینی عالم انطباق دارد مانند فطرت بشری ، نیازهای ذاتی ، روانی ، اخلاقی و اجتماعی انسان. یکی از این مقوله های معارف اسلامی که با آن هماهنگی و انطباق دارد، مسئله عقل است . حالا این هماهنگی چگونه است ؟ هدف از عقل در این گزارهها چیست ؟ سهم عقل در معرفت دینی تا چه حدی است ؟ آیا عقلانیت اسلامی ، همان ارتباط بخشیدن فرد عامل میان دلیل و ادعای شریعت است ؟ آیا معیارهایی برای عقلی بودن دین و قوانین الهی وجود دارد؟ آیا قوانین الهی برخاسته از تعقلی بودن آن در قالب معیار و ملاکهای وحی آسمانی نازل بر پیامبر اسلام است ؟ این مجموعه سوالاتی است که در این مقاله موردبحث قرار می گیرد تا ارتباط میان عقل و معرفت دینی ظاهر گردد. آیا عقل معیار و ترازوی صحت وسقم گزارههای وحیانی است ؟ آیا با بهرهمندی از پیامبر درونی ، دیگر نیازی به پیامبر بیرونی نیست ؟ که این مقاله به طور اجمال به آن پرداخته است :

عقل ، ایمان دینی ، عقلانیت و معرفت دینی ، تجربه دینی ، ایمان گرایی ، عقل گرایی