ابراهیم جباری منجیلی - دانشجوی دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی

مبحث ندا و منادا در زبان و ادبیات فارسی ، علاوه بر نقش نحوی آن در دستور زبان، مبحث مهم و قابل تامل در علم معانی است . موضوع این علم بررسی انواع جمله از جهت اغراض و معانی ثانوی آن است و به یاری قواعد و اصول این علم می توان میزان اثر گذاری انشاء را در انتقال معانی بررسی کرد. پژوهش پیش رو بر پایه مطالعات کتابخانه ای و با روش توصیفی - تحلیلی صورت گرفته و بسامد ادات ندایی به کار رفته در جملات ندایی بر اساس یافته ها و نتایج بدست آمده به صورت جدول بسامدی نشان داده شده است تا ضمن پی بردن بمیزان بکار گیری حافظ از جملات ندایی برای بیان اغراض مورد نظرش، به این نکته توجه کنیم که آیا میتوان این ویژگی را جزء مولفه های سبکی شعر حافظ به شمار آورد؟، برای پاسخ به این پرسش ها، ابتدا کل دیوان حافظ را مورد مطالعه و بررسی قرار داده و در ضمن مطالعه ، ۷۹۶ بیت از انواع جملات ندایی را استخراج نموده و با توجه به ادات ندا از پر بسامدترین تا کم بسامدترین آنها را دسته بندی کرده و تنظیم نمودم و طی جدولی بنام »جدول بسامدی ادات ندایی در غزلیات حافظ « بنمایش گذاشتم تا براحتی قابل ملاحظه و بهره برداری باشد. پس از آن به اغراض ثانویه همین جملات استخراج شده ندایی پرداختم ،و برای پرهیز از حجم مقاله ، اغراض ثانوی بدست آمده از جملات ندایی را که دارای مفهوم واحدی بودند تحت یک عنوان دسته بندی و شواهدی چند انتخاب و شرح کرده ام.

ندا، منادا، علم معانی ، انشاء، اغراض ثانوی ، غزلیات حافظ