خدابخش اسداللهی - استاد دانشگاه محقق اردبیلی
سحر نجفی پر - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

هر روح به چیزی میل می کند که با طبیعتش مطابق است و نیرویی مطابق ارزش و استعداد خود پدید می آورد که عشق نام دارد، این عشق در همه چیز جریان دارد. پس عشق امری فراگیر و در ضمن دارای مراتب است .عرفا و فلاسفه عشق را در مراتب گوناگون هستی از ضعیف ترین درجه تا قویترین مرتبه آن، یعنی واجب الوجود (خداوند) جاری دانسته اند؛ عشق در هریک از این مراتب از درجات گوناگونی برخوردار است .عشق از درد مایه می گیرد با تمرین و مراقبه عابدانه به اوج می رسد و به فنای فی الله و بقاءباالله ختم می شود. هدف از نگارش این مقاله بررسی اتحاد عاشق و معشوق در دو داستان غنایی ، لیلی و مجنون نظامی و یوسف و زلیخای جامی است . روش تحقیق به صورت توصیفی - تحلیلی است و نتیجه اینکه در مکتب عرفانی خط سیری تکاملی رو به مبدا خلقت با طرح عشق عرفانی ترسیم می شود که به عنوان بهترین روش برای رسیدن به رستگاری و وصول به حق در نظر گرفته شده است . خصیصه کلی طریق عشق که خدمت عابدانه و از سر اخلاص است به عنوان کلی ترین و اصلی ترین خصیصه مطرح در این داستانها دیده می -شود.

عشق ، عرفان، اتحاد، عاشق ، معشوق.