سیده اکرم میری - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی )ابوریحان(، دانشگاه تهران، ایرا ن
غلامعلی اکبری - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی )ابوریحان(، دانشگاه تهران، ایرا ن

برای بررسی اثر بسترهای مختلف کشت و کودهای زیستی و غیرزیستی بر عملکرد و مواد موثره گیاه دارویی زنجبیل آزمایشی طی سال زراعی ۱۴۰۰ در گلخانه ، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان) دانشگاه تهران اجرا شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بود. تیمارهای موردبررسی شامل بستر کاشت در چهار سطح (۷۰ درصد ورمی کمپوست +۳۰ درصد خاک، ۷۰ درصد ورمی کمپوست +۳۰ درصد پرلیت ، ۷۰ درصد کود دامی +۳۰ درصد خاک و ۷۰ درصد کود دامی +۳۰ درصد پرلیت ) و مصرف کود در سه سطح (بدون مصرف کود، مصرف NPK و مصرف کود زیستی ) بودند. نتایج نشان داد بیشترین میزان عملکرد بیولوژیکی و عملکرد در هکتار در اثر متقابل بستر کاشت ورمی کمپوست ۷۰+%پرلیت ۳۰% و عدم مصرف کود مشاهده شد. بستر کاشت کود دامی ۷۰+%پرلیت ۳۰% توام با مصرف کود شیمیایی NPK بیشترین میزان اسانس را تولیدکرد. بیشترین میزان ماده موثره Geranial در اثر متقابل بسترکاشت ورمی کمپوست ۷۰+%پرلیت ۳۰% توام با مصرف کود زیستی مشاهدهگردید. بیشترین میزان ماده موثره -Zingiberene در اثر متقابل بستر کاشت ورمی کمپوست ۷۰ درصد+۳۰ درصد پرلیت + مصرف کودهای شیمیایی NPK مشاهده شد. بیشترین میزان ماده موثره Neral در تیمارهای اصلی کود دامی ۷۰+%خاک ۳۰% و تیمار اصلی کود زیستی حاصل شد. به نظر می رسد که با وجود واکنش بسیار خوب گیاه زنجبیل به کاربرد مقادیر کافی کودهای موجود در بسترکاشت نیاز غذایی این گیاه را برای بهترین کارایی و عکس العمل در صفات مذکور فراهم نموده است . بنابراین مدیریت صحیح در تهیه بسترکشت ارگانیک و استفاده معقول از مقادیر مناسب کود می تواند مناسب و ضروری باشد.

اسانس ، زنجبیل ، عملکرد، Geranial، -Zingiberene ، Neral