زهرا گل بابا - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان
الهه وطن خواه - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان
زهره طغرانگار - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان
مهناز وفادار - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان

شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) گیاهی دارویی و معطر است که به دلیل دارا بودن ترکیبات با ارزشی مانند گلیسیریزین مورد توجه قرار گرفته است . زئولیت از ترکیبات مفیدی است که با جذب و فراهمی طولانی مدت آب برای گیاه، سبب بهبود رشد و تحمل گیاه در برابر خشکی می شود؛ بنابراین برای بررسی اثر زئولیت بر محتوای آبی و تغذیه ای گیاه شیرین بیان تحت تنش خشکی ، آزمایشی فاکتوریل با دو فاکتور شامل (۱) سطوح زئولیت شامل ۰، ۴ و ۸ گرم در کیلوگرم خاک و (۲) سطوح خشکی شامل شاهد (ظرفیت زراعی : %FC۱۰۰)، خشکی متوسط %FC)۷۰) و خشکی شدید %FC)۴۰) در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. گیاهان شیرین بیان رشدیافته در سطوح مختلف زئولیت به مدت دو هفته در معرض سطوح مختلف خشکی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش خشکی ، محتوای نسبی آب برگ و وزن خشک کل گیاه را کاهش داد و کاربرد زئولیت موجب بهبود این شاخص های رشد گردید. هم چنین ، کاهش غلظت درشت مغذیهای پتاسیم ، کلسیم و منیزیم و ریزمغذیهای منگنز، روی و آهن گیاه طی تنش خشکی مشاهده شد و کاربرد زئولیت در دو سطح ۴ و ۸ گرم در کیلوگرم خاک موجب بهبود غلظت آنها در دو سطح تنش خشکی گردید. به طورکلی نتایج نشاندهنده آن است که کاربرد سوپرجاذب زئولیت در خاک با بهبود محتوای آبی و وضعیت تغذیه ای و افزایش عملکرد گیاه شیرین بیان تحت تنش خشکی می تواند به عنوان یک کود مناسب ، ارزان قیمت و دوستدار محیط زیست در تولید کشاورزی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک پیشنهاد شود.

شیرین بیان، خشکی ، زئولیت ، عناصر غذایی معدنی ، محتوای نسبی آب برگ