مهدی معینی فرد - پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم
داود رحیمی پور - کارشناس کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم
بهزاد شیرزادی - کارشناس کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم

گیاه خارشتر (Alhagi camelorum Fisch.) از خانواده لگومینوز و جزو گونه های مهم و غالب درمناطق شور استان قم می باشد که به عنوان علوفه زمستانه درمراتع قشلاقی مورد تعلیف انواع دامها از قبیل گوسفند، بز و شتر قرار می گیرد. این گونه دارای خواص دارویی از جمله تولید ترنجبین و نیز عرق خارشترمی باشد. تحقیق حاضردرمراتع حاشیه کفه نمکی حوض سلطان واقع در ۳۵ کیلومتری شمال شرق قم بمدت ۴ سال(۹۹-۱۳۹۶) صورت پذیرفت . در این مطالعه به منظور بررسی فنولوژی این گونه و تغییرات آن در طول سالهای مختلف ، تعداد ۳۰ پایه از گونه خارشتر در داخل منطقه حصارکشی شده علامت گذاری و به مدت چهار سال مورد بررسی قرار گرفت . اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی گیاه برای هر پایه در مقاطع زمانی ۱۵ روزه در مرحله رویشی و ۷ روزه در مرحله زایشی اندازهگیری و در فرمهای ویژه ای ثبت گردید. رشد رویشی این گونه به تدریج از نیمه دوم اسفند شروع و تا اواخر اردیبهشت ماه ادامه می یابد. گلدهی از اواخر اردیبهشت ماه آغاز و تا اواخر خرداد ادامه می یابد. بذردهی در این گونه از اواخرخرداد و اوایل فروردین شروع شده و تا اواخر تیر ماه ادامه دارد. گیاه تا اوایل مهر ماه کاملا خشک شده ورشد مجدد آن با آغاز فصل پاییز و شروع بارندگی های پاییزه آغاز می گردد. این مرحله از رشد حدودا یک ماه بطول انجامیده و گیاه در آبان ماه به طور کامل خشک می شود. ارتفاع میانگین رشد مجدد گیاه در این مرحله حدود ۱۵ سانتی متر است . مراحل فنولوژی گونه خارشتر طی چهار سال اجرای طرح تغییر چندانی نداشته و تنها در سال دوم به مدت یک هفته تا ده روز این مراحل زودتر اتفاق افتاد.

گیاهان دارویی ، فنولوژی، خارشتر، قم