حسین توکلی نکو - استادیار، بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم ، ایران
عباس پورمیدانی - استادیار، بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم ، ایران.
سیدمهدی ادنانی - استادیار، بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم ، ایران.
محمدرضا مرادی - کارشناس ارشد پژوهش ، بخش تحقیقات جنگل ها و مراتع ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم ، ایران.

گیاهان دارویی به دلیل برخورداری از تنوع و سازگاری با شرایط طبیعی محیط ، نسبت به گیاهان رایج زراعی توانایی انطباق زیستی بیشتری دارند و در برنامه اصلاح الگوی کشت مورد توجه هستند. این تحقیق با هدف مقایسه درآمد حاصل از کشت گیاهان دارویی شاخص در مقایسه با محصولات زراعی رایج به صورت میدانی اجرا شد. با توجه به شرایط آب وهوایی و خاک مناطق مستعد کشت و پرورش گیاهان دارویی ، هزینه و درآمد حاصل از پنج سال کشت و فروش گیاهان دارویی شامل اسطوخودوس، آویشن باغی ، بابونه ، بادرنجبویه ، زعفران، زیره سبز، گاوزبان ایرانی ، گل محمدی و نعنا فلفلی ، در مقایسه با گندم و یونجه بر اساس قیمت پایه سال ۱۴۰۱ برای ارزیابی انتخاب شد. نتایج تحقیق نشان داد، کشت گل گاوزبان ایرانی ، زعفران و اسطوخودوس با حدود ۴۲/۱۱، ۰۰/۱۰ و ۲۷/۷ میلیارد ریال در طی پنج سال بیشترین و گندم و زیره سبز با ۹۳/۲ میلیارد ریال کمترین درآمد تجمعی را در طی پنج سال داشتند. همچنین کشت زعفران، گاوزبان ایرانی و اسطوخودوس به ترتیب با سود خالص حدود ۵۳/۷، ۲۶/۶ و ۹۶/۵ میلیارد ریال بیشترین و گندم با سود خالص کمتر از ۹۷/۰ میلیارد ریال در طی پنج سال کمترین سود خالص را داشت . سود خالص حاصل از کاشت و فروش محصول تمامی گیاهان دارویی مورد بررسی بیشتر از گندم و سود خالص حاصل از کشت زیرهسبز، نعنا فلفلی و بابونه کمتر از یونجه بود. نتایج کلی تحقیق نشان داد که سود حاصل از کشت و پرورش گیاهان دارویی ، درآمد و سود قابل توجهی را برای کشاورز خواهد داشت .

الگوی کشت ، گیاهان دارویی ، هزینه - درآمد.