ناهید معرف زاده - گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
هادی خاطری - گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

میوهها و سبزیها نقش مهمی در رژیم غذایی و سلامت بدن انسان ایفا می کنند. با وجود اهمیت این فرآوردهها، تلفات آنها پس از برداشت زیاد بوده و بخشی از آنها هرگز به دست مصرف کنندگان پایانی نمی رسد. بیماریهای گیاهی و در راس آنها بیمارگرهای قارچی ، اصلی ترین عوامل پوسیدگی و کاهش کیفیت میوهها و سبزیهای تازه در فرآیندهای پس از برداشت شناخته شدهاند. طی سالهای متمادی، قارچکش های شیمیایی از مهم ترین روشهای مدیریت بیماریهای قارچی پس از برداشت بودهاند. کاربرد نادرست و بیش از حد این ترکیبات، سبب پیدایش دشواریهایی نظیر ایجاد مقاومت در قارچهای بیماریزا شده و سلامت انسان و محیط زیست را تهدید نموده است . دلایل گفته شده، جستجوی قارچکش های طبیعی را برای جایگزینی کاربرد قارچکش های مصنوعی جهت تیمار پس از برداشت فرآوردههای گیاهی ضروری ساخته است . در سالهای اخیر، اسانس های گیاهی به عنوان ترکیبات ضد میکروبی طبیعی در مهار بیماریهای قارچی مهم پس از برداشت میوهها و سبزیها مورد توجه قرار گرفته اند. اسانس ها منبع مهمی از ترکیبات زیست فعال بوده و افزون بر داشتن خواص ضدقارچی ، زیست تجزیه پذیر بوده و دارای کمترین اثرات منفی بر سلامت انسان و موجودات غیر هدف هستند. در این مقاله مروری ضمن اشاره به یافته های برخی پژوهش های منتشر شده در مورد فعالیت و خواص ضد قارچی اسانس های گیاهان دارویی در مهار برخی از بیماریهای قارچی مهم در آزمایشگاه و محیط زنده، مکانیسم های کارکرد آنها در برابر این بیمارگرها و مزایا و نقاط ضعف آنها در تیمارهای پس از برداشت به اختصار بیان شده اند.

بیمارگرهای قارچی ، متابولیت های ثانویه ، ضدمیکروبی