فاطمه شفیعی - Ph.D. Cognitive Linguistics, Institute for Cognitive Science Studies, Tehran, Iran
حبیب‎الله قاسم‎زاده - Professor. Department of Psychiatry, Roozbeh Hospital, Tehran University of Medical Sciences,Tehran, Iran

بررسی رابطه مغز و فراگیری زبان، همواره مورد علاقه پژوهشگران علوم مختلف بوده است. این امر شاید برخاسته از ویژگی چند بعدی زبان باشد که سایر فعالیت­های بشری را تحت تاثیر خود قرار می­دهد. یکی از مسائلی که از دیرباز مطرح بوده است، پرداختن به چگونگی توانایی مغز در فراگیری زبان و نیز چگونگی تاثیر فراگیری زبان بر مغز است. در این جستار ابتدا به دیدگاه کلاسیک مغز مبنی بر مفهوم تغییرناپذیری مغز پس از گذر از مرحله حساس و یا مرحله تعیین‎کننده، اشاره می‎گردد و سپس دیدگاه مخالف این نظر یعنی دیدگاه دانلد هب که به انعطاف‎پذیری همیشگی مغز تاکید دارد، بررسی می‎شود و توضیح داده می‎شود. در ادامه، با ذکر پژوهش­های انجام­شده با استفاده از فن‎آوری تصویربرداری مغزی در حیطه فراگیری زبان دوم، قابلیت انعطاف­پذیری مغز، مورد بررسی قرار می‎گیرد و در این راستا به این سوال پرداخته می شود که آیا مغز پس از گذر از مرحله حساس، دیگر هیچ تغییری پیدا نمی‎کند یا این که انعطاف پذیری مغز در تمام طول عمر ادامه پیدا خواهد کرد و یادگیری زبان در آن چه تاثیری دارد؟ نتایج بیانگر آن است که انعطاف‎پذیری مغز در یادگیری زبانی و غیر زبانی وابسته به سن نیست و مغز در هر سنی این قابلیت را دارد که تا حدی خودش را بازسازی کند. در نتیجه این نگاه، فرض دیدگاه کلاسیک درباره مغز مبنی بر وجود دوره تعیین‎کننده در انعطاف‎پذیری مغز مورد تردید قرار می گیرد.

Brain Plasticity, Second language learning, Bilingualism, Critical Period, Sensitive Period, Cognitive Activities, انعطاف پذیری مغز, یادگیری زبان دوم, دوزبانگی, دوره تعیین‎کننده, دوره حساس, فعالیت های شناختی