امید صباغیان طوسی - گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند،
زهرا مرادی - گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
شهره یزدانی - گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران

چکیده این پژوهش به تبیین هموارسازی سود از نظر تامین مالی و قضاوت حسابرس در فرصت های سرمایه گذاری متفاوت می پردازد. داده های ۳۲۰ شرکت ۱۳۸۹ با استفاده از نرم افزار اقتصادسنجی ای ویوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با استفاده از ارزش میانه در هر معیار فرصت سرمایه گذاری، جامعه آماری به دو گروه شرکت­های با فرصت سرمایه گذاری بالا و پایین طبقه­بندی شد و آزمون های آماری با روش­های حداقل مربعات معمولی و حداکثر لگاریتم درست نمایی در پنل­های فاقد ساختار، صورت پذیرفت. یافته ها نشان داد بین هموارسازی سود و تامین مالی در شرکت­های با فرصت سرمایه­گذاری بالا که با معیار نسبت مجموع ارزش بازار حقوق صاحبان سهام و ارزش دفتری بدهی­های بلندمدت به کل دارایی­ها تفکیک شده­اند، رابطه مثبت و در معیار نسبت رشد اموال، ماشین­آلات و تجهیزات رابطه منفی وجود دارد. بین هموارسازی سود و تامین مالی در شرکت­های با فرصت سرمایه­گذاری پایین که با معیار نسبت ارزش بازار دارایی­ها به ارزش دفتری تفکیک شده­اند رابطه­ای مشاهده نشد ولی در معیار­ نسبت ناخالص اموال، ماشین­آلات و تجهیزات به مجموع ارزش بازار حقوق صاحبان سهام و ارزش دفتری بدهی­های بلندمدت رابطه منفی وجود دارد. متغیرهای تبیین کننده قضاوت حسابرس در هر دو گروه بر هموارسازی سود اثرگذار هستند. می توان از یافته ها برای شناسایی شرکت های با فرصت سرمایه گذاری بالا استفاده کرد. از طرفی به برای رسیدن به بازده مورد انتظار، توجه به قضاوت و تجربه حسابرس در کنترل هموارسازی سود و روش تامین مالی شرکت ها توصیه می شود. با مقایسه ضریب تعیین و آماره­ دوربین واتسن، مشخص شد که در شرکت های با فرصت سرمایه گذاری بالا، نسبت مجموع ارزش بازار حقوق صاحبان سهام و ارزش دفتری بدهی های بلندمدت به کل دارایی ها و در شرکت های با فرصت سرمایه گذاری پایین، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری­ دارایی­ها، معیار­های بهینه­ای برای تفکیک فرصت­های سرمایه­گذاری هستند.

واژه های کلیدی: قضاوت حرفه ای, اهمیت, هموارسازی سود, تامین مالی, فرصت سرمایه گذاری