امیر سعادتی فرد - کارشناس ارشد زلزله دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف
سیدوحید خوانساری - استادیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف

نیروی زلزله باعث جابجایی طبقات یک ساختمان شده و در نتیجه نقطه اثر نیروی وزن نیز جابجا می شود که این موضوع باعث بوجود آمدن لنگرها و تغییر مکانهای ثانویه در ستونها می گردد. این پدیده را اثر P-دلتا می نامند. از طرفی، در ساختمانهای فولادی رایج، دو نوع اتصال مفصلی و صلب در اشکال مختلف اجرا می گردد که اتصالات"مفصلی اسمی" درصدی لنگرگیرداری داشته و اتصالات "صلب اسمی" نیز کاملا صلب عمل نمی کنند و لذا می توان تمامی این اتصالات را اتصالاتی نیمه صلب در نظر گرفت که درصدهای صلیب گوناگونی دارند. در این مطالعه رفتار تعدادی قابهای 2 و 3 دهانه دارای تعداد طبقات بین 6 الی 20، از ابتدای بارگذاری تا فروریزی، در خضور و غیاب اثرات P-دلتا با درصدهای متفاوت جهت صلیب اتصالات، و با در نظر گرفتن اثر مقاومت اتصال، Mp، مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده، طرح و استفاده از اتصال یاد شده تاثیر بسزایی در افزایش شکل پذیری قابها، خصوصا در حیطه غیرخطی، دارد. بعلاوه چنانچه طراحی اتصالات نیمه صلب، از یک طرف، و جایگزینی مناسب این اتصالات در قاب، از طرف دیگر، بگونه ای باد که در زمان بروز رفتار غیرخطی، اتصالات به عنوان عنصری فدا شونده و زودتر از دیگر اعضا سازه، وارد ناحیه غیرخطی شوند، رفتار لرزه ای سازه در طراحی بر اساس عملکرد، بطور محسوسی بهبود می یابد. همچنین ، استفاده از اتصالات نیمه صلب سبب افزایش رانش طبقات مختلف قابها و نیز افزایش لنگرهای تکیه گاهی می گردد که این امر با در نظر گرفتن اثرات P-دلتا کاهش صلیب اتصالات، و افزایش ارتفاع سازه، بطور قابل ملاحظه ای تشدید می گردد.

اثرات p-دلتا ، رفتار غیرخطی ، اتصال نیمه صلب ، قابهای ساختمانی فولادی