عفت محمدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد منابع آب دانشگاه زابل
هدیه احمدپری - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران
اردلان ذوالفقاران - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی،
مهدی مهدی گل افشانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه تهران

تعیین پارامترهای هیدرولوژیکی حوزه آبخیز مثل ارتفاع و دبی اوج از منظر آبخیزداری، عملکرد سازه های هیدرولیکی و جنبه اقتصادی طرح از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به منظور برآورد ارتفاع رواناب و دبی اوج در حوزه های آبخیز و فرسایش آبراهه ای حاصل از آن روش های تجربی و مدل های ریاضی مختلفی وجود دارد. در این پژوهش جهت برآورد ارتفاع و دبی اوج رواناب در دوره بازگشت های مختلف برای حوزه مومن آباد سمنان از روش های تجربی هورتون، فولر، جاستین، کتاین، شماره منحنی و استدلالی استفاده شده است. نتایج روش استدلالی نشان می دهد که با افزایش دوره بازگشت مقادیر برآوردی ارتفاع، حجم و دبی رواناب نیز در حوزه مومن آباد سمنان افزایش پیدا می کند که دلیل آن را می توان به افزایش مقدار C متناسب با افزایش دوره بازگشت ارتباط داد. مقادیر برآورد شده ارتفاع، حجم و دبی رواناب توسط روش فولر و هورتون در همه دوره بازگشت های مورد مطالعه بیشتر از روش استدلالی است. مقادیر برآورد شده ارتفاع و حجم رواناب توسط روش جاستین بیشتر از روش کتاین است. مقادیر برآورد شده ارتفاع، حجم و دبی رواناب با روش شماره منحنی در مقایسه با مقادیر به دست آمده با روش استدلالی کمتر است که علت اصلی آن تاثیر نگهداشت اولیه، که در روش شماره منحنی به آن توجه می شود، می باشد. از آنجایی که هر یک از روش های مورد مطالعه برای منطقه خاصی با خصوصیات فیزیکی و اقلیمی خاص ارائه شده اند، بهتر است در صورتی از این روابط استفاده شود که برای تعیین دقیق ارتفاع و دبی اوج رواناب آمار کافی وجود نداشته باشد. همچنین برای استفاده از این روابط باید واسنجی انجام شود. بنابراین در پروژه های اجرایی بهتر است با اندازه گیری های دقیق صحرایی و توجه به درجه آبراهه، مقطع آبراهه و شیب آبراهه به همراه بررسی های تجربی اقدام به محاسبه ارتفاع و دبی اوج رواناب نمود.

استدلالی، شماره منحنی، هورتون، فولر، جاستین، کتاین