ایمان سوری نژاد - استاد گروه شیلات، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایرا ن
طاهره درداب - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه شیلات، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
ملیکا ناظمی - استادیار پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران

مطالعه حاضر با هدف جداسازی استروئیدها و اسیدهای چرب از کبد کوسه دم خالدار خلیج فارس Carcharhinus sorrah بررسی فعالیت ضد قارچی آنها انجام شد. عصارهگیری از کبد با متانول ۷۰% انجام شد و سپس فرکشن حاوی ترکیبات استروئیدی توسط ستون کروماتوگرافی با سیلیکاژل جداسازی گردید. شناسایی ترکیبات با کروماتوگرافی لایه نازک و کروماتوگرافی گازی همراه با طیف سنجی جرمی صورت گرفت . فعالیت ضد قارچی استروئیدها و اسیدهای چرب با استفاده از روش رقت لوله ای به منظور تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی بر قارچ Aspergillus fumigatus مخمر Candida albicans بررسی شد. تشخیص نمونه هایی از استروئیدها و اسیدهای چرب توسط کروماتوگرافی حضور این ترکیبات را در کبد کوسه ماهی مورد مطالعه تایید نمود. استروئیدهای شناسایی شده از کبد کوسه شامل ترکیباتی از Y-Sitosterol، Desmosterol و Squalene بودند که نتایج متفاوتی را در مهار رشد و کشتن سویه های قارچ و مخمر در غلظت های مختلف مورد آزمایش نشان دادند. اسکوالین و دسمسترول در کمترین غلظت ، بیشترین اثر مهارکنندگی را بر قارچ نشان دادند ولی سیتسترول در کمترین غلظت بیشترین اثر را بر مخمر نشان داد. اسکوالین تنها بر قارچ اثر کشندگی نشان داد در مجموع، قارچ A. fumigatus در مقایسه با مخمر C. albicans نسبت به فعالیت ضد میکروبی ترکیبات کبد حساسیت بیشتری نشان داد. در جمع بندی نهایی ، نتایج امیدوارکننده ای در مورد فعالیت ضد میکروبی ترکیبات چربی استخراج شده از کبد کوسه دم خالدار خلیج فارس حاصل شد که بیانگر اهمیت بررسی بیشتر این ترکیبات طبیعی برای سنتز زیست داروها از جانوران دریایی می باشد.

استروئید کبد، Carcharhinus sorrah، حداقل غلظت کشندگی ، قارچ Aspergillus fumigatus