محمدجواد وحیدی - استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
رسول میرعباسی نجف آبادی - دانشیار گروه مهندسی منابع آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
مهدی نادری - دانش آموخته کارشناسی مهندسی علوم خاک دانشگاه بیرجند و کارشناسی ارشد سنجش از دور (GIS) دانشگاه تربیت مدرس

در دهه های اخیر ساخت و ساز جاده در سراسر جهان به طور قابل توجهی افزایش یافته است تا نیازهای جمعیت فزاینده انسانی را برآورده کند و این امر منجر به فرسایش شدید خاک و تولید رسوب شده است که بخش عمدهای از آن به ویژه در کشورهای در حال توسعه رخ داده است . برای تصمیم گیریهای جامع مدیریت زمین و راهکارهای نظارتی ، یک بررسی برای ارزیابی فرسایش خاک و تولید رسوب ناشی از احداث جاده حیاتی است . بنابراین ، این مقاله به بررسی علل فرسایش خاک و تولید رسوب ناشی از احداث جادهها، روشهای ارزیابی و اقدامات کنترل موجود می پردازد. به طور خاص، این کار یک دید کلی از ۱) ارتباط بین جادهها، فرسایش خاک و تولید رسوب ۲) اندازهگیری و پیش بینی فرسایش و تولید رسوب مرتبط با جاده و (۳) کنترل فرسایش ، تولید رسوب و تکنیک های احیا ارائه می کند. بررسی منابع نشان می دهد که ساخت و ساز جادهها منجر به تغییرات پروفیل شیب تپه ، حذف پوشش گیاهی و همچنین تشکیل شیب های تند که مستعد فرسایش شدید هستند، می شود. علاوه بر این ، از آنجایی که هیچ مطالعه ی مقرون به صرفه و عملیاتی دربارهی انواع اقدامات کنترل فرسایش و تولید رسوب مرتبط با جاده که در زمینه های مختلف کارآمد باشد، وجود ندارد، لذا این مطالعه به منظور راهنمایی در تحقیقات آتی درباره فرسایش خاک و تولید رسوب ناشی از احداث جاده در کشورهای در حال توسعه که در آن تکنیک های پیچیده نظارت به دلیل کمبود منابع برای ارزیابی نواحی وسیع محدودند، انجام شده است .

احداث جاده، تراکم پوشش گیاهی ، گرادیان شیب ، غلظت رواناب، روشهای کنترلی