فاطمه کهتری حسن کیاده - پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی گیلان، رشت
میرمسلم رهبرهاشمی - عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی گیلان، رشت

کمبود آهن و روی در رژیم غذایی سراسر جهان رایج است. راهبردهای مختلفی برای مبارزه با این کمبودها استفاده شده است از جمله ساختمکمل، غنی سازی مواد غذایی و اصلاح روشهای آماده سازی و فرآوری مواد غذایی. یک استراتژی جدید ممکن، استفاده از بیوتکنولوژی برایبهبود تغذیه ای عناصر کمیاب است. که میتواند با مهندسی ژنتیک محتوای عناصر کمیاب در غذاهای اصلی مانند غلات و حبوبات را افزایشدهد. این هدف ممکن است با معرفی ژن هایی که پروتئین های متصل به عنصر کمیاب را کد می کنند، بیان بیش از حد پروتئین های ذخیره سازیموجود و یا افزایش بیان پروتئین هایی که مسئول جذب عناصر کمیاب در گیاهان هستند حاصل شود . البته برخی آزمایشات نشان داده که،حتی سطوح بسیار بالای بیان ممکن است محتویات آهن و روی را به میزان قابل توجهی افزایش ندهد، روش دیگر معرفی پروتئینی است که بهطور خاص جذب عناصر کمیاب را حتی در حضور مهارکننده های طبیعی افزایش میدهد، بنابراین فراهمی زیستی این عناصر را بهبود می بخشد.اصلاح ژنتیکی گیاهان به گونه ای که محتویات آنها از بازدارنده های جذب عناصر کمیاب مانند فیتات به میزان قابل توجهی کاهش یابد، رویکرددیگری است. افزایش بیان ترکیباتی که جذب عناصر کمیاب را افزایش می دهند نیز امکان پذیر است، جذب آهن ممکن است با افزایش آمینواسیدسیستئین افزایش یابد، اما نیاز به بیان بیش از حد برخی آنزیم ها دارد. در نهایت، ترکیبی از همه این رویکردها که احتمالا با تکنیک های پرورشمرسوم تکمیل می شود، ممکن است موفقیت آمیز باشد.

اصلاح نباتات، عناصر کمیاب ، فراهمی زیستی، آهن، روی