محمد منصورمقدم - مرکز مطالعات سنجش ازدور و GIS، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
مهرانگیز رضایی - هیات علمی گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد، ایران

دمای سطح زمین، میتواند بر سلامت و رفاه عمومی انسان، کشاورزی و تولید مواد غذایی تاثیر گذاشته و منجر به افزایش تقاضای انرژی شود. از این رو، پایش وضعیت دمای سطح زمین در ارتباط با سکونتگاه ها و مراکز جمعیتی امری ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت دمای سطح زمین در دشت کویر در ارتباط با مراکز جمعیتی آن انجام شده است. به منظور استخراج اطلاعات دمایی، از محصول لول-۲ لندست و به منظور افزایش قدرت تفکیک زمانی تصاویر، از هردو سری لندست-۸ و لندست-۹ برای تهیه نقشه میانگین دمای سطح زمین دشت کویر استفاده کرده است. بر اساس نتایج به دست آمده، دمای سطح زمین دشت کویر در تابستان ۱۴۰۱ از حداقل ۴۴/۶ تا حداکثر ۵۵/۵ درجه سانتیگراد متغیر بوده و میانگین آن به ۵۱/۴ درجه سانتیگراد رسیده است که این دما در پژوهش حاضر به ۵ کلاس دمایی طبقه بندی شد. نتایج همچنین نشان داد دو کلاس دمایی موثر در تابستان مطالعه شده دشت کویر، کلاس ۴۹/۱ - ۵۱/۱) ۳ درجه سانتیگراد) و ۵۱/۲ - ۵۳/۳) ۴ درجه سانتیگراد) حرارتی بود. کلاس حرارتی ۴۹-۵۱ درجه سانتیگراد با دربرگیری ۵۴%/۸ از نقاط جمعیتی منطقه، بزرگترین کلاس از نظر تعداد نقاط جمعیتی و کلاس ۵۱-۵۳ درجه سانتیگراد با دربرگیری ۵۵% از مساحت منطقه، بزرگترین کلاس مساحتی دشت کویر بود. بر همین اساس نتایج حاکی از آن بود که بخش اعظمی از مساحت این دشت، در حدود %۹۱/۴ در کلاسهای حرارتی گرم ۳ و ۴ قرار دارد. همچنین بر اساس نتایج، %۹۷/۶ از مراکز جمعیتی موجود در این منطقه نیز در همین کلاسها قرار گرفته بودند. نتایج پژوهش حاضر به منظور پایش وضعیت و مکانیابی نقاط جمعیتی دائمی یا موقتی انسانی در دشت کویر بر اساس پارامتر حرارت و رفاه نسبی انسانی خصوصا در فصل تابستان موثر است.

دمای سطح زمین، لندست، دشت کویر، نقاط جمعیتی کویری ایران