حسن ستاری - کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دماوند، دماوند، ایران
مرتضی قاسمی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه ای، دانشگاه تهران، تهران، ایران

استان ها به عنوان واحدهای برنامه ریزی به ویژه در برنامه ریزی حمل و نقل در تقسیمات کشوری بر اساس قلمروهایاداری و سیاسی با واحدهای زیستی تحت شمول خود دارای حوزه نفوذ می باشند که دامنه آن به عوامل بسیاریبستگی دارد. بر همین اساس استان تهران نیز به دلیل حضور کلانشهر تهران و نیز دیگر شهرهای اقماری به عنوانمهاجرپذیرترین استان کشور دارای حوزه نفوذهای متعددی می باشد که به لحاظ تولید ارزش افزوده و قدرت اقتصادیبالا سالانه جمعیت زیادی از استان های کشور را در خود جذب می کند. این جریان آمد و شد جمعیتی میان استانتهران و دیگر استان های کشور مشخصا یک حوزه نفوذ قابل تعریف را برای استان تهران در نظر می گیرد. به همین رویتبیین و تدقیق حوزه نفوذ برای مهمترین استان کشور به لحاظ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... از اهمیت ویژه ایبرخوردار می باشد. روش های گوناگونی برای تعیین حوزه نفوذ در ادبیات نظری ارائه شده است که مطالعه ی حاضر باپرداختن به روش جغرافیایی (تحلیل جریان) و با استفاده از روش های کمی (مدت زمان سفر و جاذبه) بر پایهمتغیرهای جمعیت و فاصله و داده های آماری سال ۱۳۹۵ با کمک روش های کتابخانه ای و پیمایشی به آن پرداختهاست. ارزیابی ها نشان می دهد که استان های نزدیکتر به استان تهران به ویژه شمال و غرب ایران به جهت زمان سفربیشترین تاثیرپذیری و تاثیرگذاری را با تهران دارند و از آن سوی بر اساس مدل جاذبه گرانشی هم مشخص گردید کهاستا نهای شمالی و غربی بیشترین کشش و تعامل درونی را با استان تهران برقرار کرده اند.

برنامه ریزی حمل و نقل، حوزه نفوذ، استان تهران، مدل جاذبه گرانشی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی