زین العابدین پاشائی باروجی - کارشناسی ارشد حسابداری؛ موسسه علم وفناوری شمس تبریز
علیرضا کارکن - کارشناسی ارشد حسابداری واحد علوم تحقیقات استان آذربایجان شرقی

موسسات حسابرسی مفاهیم نظری و تجربی مهمی برای تعیین حق الزحمه حسابرسی دارند. آنها جهت قیمت گذاری خدمات حسابرسی از عوامل گوناگونی استفاده می کنند و تحقیقات زیادی نیز در رابطه با شناسایی و ارزیابی این عوامل انجام شده است. عواملی که در اغلب مطالعات مدنظر قرار گرفته اند شامل عوامل ریسک، حجم و پیچیدگی عملیات واحد مورد رسیدگی بوده است. یکی از عوامل مهم تعیین ریسک حسابرسی، ساختار حاکمیت شرکتی می باشد که باید به آن توجه شود.البته هنوز معلوم نیست که حاکمیت شرکتی تاثیری بر حق الزحمه حسابرسی دارد یا نه و اگر دارد چگونه حق الزحمه حسابرسی را تحت تاثیر قرار می دهد. حداقل دو استدلال در مورد رابطه حاکمیت شرکتی و حق الزحمه های حسابرسان وجود دارد. در استدلال اول فرض بر این است که ساختار داخلی حاکمیت شرکتی شرکت ها کامل است. در نتیجه هزینه های نمایندگی و ریسک موسسات حسابرسی کاهش یافته و این باعث کاهش حق الزحمه حسابرس و هزینه های حسابرسی شرکت می شود. به عبارتی حسابرسی به عنوان شکلی از حاکمیت شرکتی خارجی ممکن است حاکمیت شرکتی داخلی موثر را جایگزین خود بیند. در استدلال دوم فرض می شود مدیران جهت نشان دادن سطح بالای ساختار حاکمیت شرکتی و کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، از موسسات حسابرسی بزرگ و با کیفیت بالاتر استفاده کنند که ممکن است باعث افزایش حق الزحمه حسابرسی شود. در تحقیق پیش رو با توجه به روش حذف سیستماتیک در خصوص انتخاب نمونه و افشاء شرکت ها در خصوص هزینه های حسابرسی ۹۶ شرکت در قالب ۴۸۰ مشاهده مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آزمون مدل نشان می دهد که، در سطح معنی داری متغیر مستقل؛ حاکمیت شرکتی (مالکیت نهادی و استقلال هیات مدیره) با هزینه حسابرسی درسطح اطمینان ۹۵/۰ رابطه است. بنابراین فرضیه های اول و سوم تحقیق قبول می شود. با توجه به نتایج بدست آمده هر چه درصد مشارکت سهامدارن عمده و حرفه ای که بطور تخصصی در شرکت سرمایه گذاری نموده اند، افزایش یابد، هزینه های حسابرسی کاهش خواهد یافت. همچنین هرچه درصد استقلال اعضاء هیات مدیره افزایش یابد (تعداد غیر موظف هیات مدیره بیشتر باشد)، هزینه های حسابرسی افزایش خواهد یافت.

کلمات کلیدی: مطالعه تاثیر حاکمیت شرکتی بر حق الزحمه حسابرسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران