پویا پوربهرام - دانشجوی دکتری حقوقی خصوصی، گروه حقوق خصوصی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
علیرضا سعید - استادیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
محمد رسول آهنگران - استاد گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

زمینه و هدف: مناسبات میان اصحاب دعوا و دادرس یکی از موضوعات مبنایی در هر نظام حقوقی محسوب می شود؛ هدف از پژوهش حاضر بررسی نحوه تعامل اصحاب دعوا و دادرس در نظام حقوقی ایران، فرانسه، انگلستان و آیین دادرسی مدنی فراملی می باشد.                                                                                                     مواد و روش­ها: این تحقیق از نوع نظری بوده روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می باشد و روش جمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است.  یافته ­ها: طرفین یک دعوا و دادرس در یک چرخه موازی در جهت پیشبرد دادرسی حرکت می کنند. اگر بر خلاف قواعد سنتی که نقشی مستقل برای طرفین و دادرس قائل است، در جهت تغییر رویکرد به جریان دادرسی حرکت نمود و میان دادرس و اصحاب دعوا قائل به نوعی همکاری و تعامل دوسویه شد، بهتر می توان به اهداف دادرسی مدنی و در راس آن عدالت دست یافت. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت­داری رعایت شده است. نتیجه­ گیری­: تعامل اصحاب دعوا و دادرس در آیین دادرسی مدنی فراملی و قوانین برخی کشورهای مترقی مانند فرانسه و انگلستان صراحتا مورد اشاره قرار گرفته است؛ در حقوق ایران می توان به صورت ضمنی مواردی را با نظریه همکاری دادرس و اصحاب دعوا قابل تطبیق دانست؛ در نتیجه می توان در راستای شناسایی تعامل میان اصحاب دعوا و دادرس اصلاحاتی در قانون آیین دادرسی مدنی ایران اعمال نمود.

دادرس, طرفین دادرسی, همکاری, تعامل, اصول دادرسی, آیین دادرسی