علیرضا حسابی نامقی - Department of Animal Science Research, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Khorasan Razavi Province, Agricultural Research, Education and Extention Organization, Mashhad, Iran,
علی نسری نژاد - Research and Development Department of Tehran Toyur sabz Andishan Bartar Company, Mashhad, Iran
مرضیه افخمی - Research and Development Department of Tehran Toyur Sabz Andishan Bartar Company, Mashhad

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: آنتی بیوتیک ها سبب کاهش جمعیت میکروبی دستگاه گوارش، افزایش مواد غذایی قابل دسترس و در نتیجه بهبود ضریب تبدیل غذایی و وزن جوجه های گوشتی می شوند. به دلیل باقی ماندن آنتی بیوتیک ها در محصولات تولیدی و انتقال آن ها به انسان و بروز مقاومت، استفاده از آن ها در بسیاری از کشورها ممنوع شده است. لذا استفاده از جایگزین های آنتی بیوتیک در صنعت دام و طیور مورد توجه قرار گرفته است که از آن جمله می توان به اسیدهای آلی اشاره کرد. اسیدهای آلی با از بین بردن باکتری های مضر و ایجاد شرایط تغذیه ای برای باکتری های مفید منجر به تعدیل فلور میکروبی روده و بهبود عملکرد حیوان می شوند. این آزمایش به منظور بررسی مقایسه اثرات اسیدیفایر بر پایه اسید سیتریک با نمونه تجاری در آب آشامیدنی بر عملکرد، فراسنجه های بیوشیمیایی سرم، pH و مورفولوژی روده جوجه های گوشتی انجام شد. مواد و روش ها: در این آزمایش از ۴۰۰ قطعه جوجه گوشتی نر یکروزه سویه راس ۳۰۸ در قالب طرح کاملا تصادفی با ۵ تیمار، ۴ تکرار و ۲۰ قطعه جوجه به ازاء هر تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد دریافت کننده آب آشامیدنی بدون افزودن اسیدیفایر و گروه های مصرف کننده آب آشامیدنی دارای سطوح مختلف ۰/۰۲۵، ۰/۰۵ و ۰/۰۷۵ درصد اسیدیفایر تولیدی و ۰/۲ درصد اسیدیفایر تجاری بود.  یافته ها: نتایج نشان داد که خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی طی دوره رشد با افزودن ۰/۰۵ درصد اسیدیفایر تولیدی در مقایسه با شاهد کاهش یافت (۰/۰۵>p). افزایش وزن جوجه های گوشتی در سطح ۰/۰۷۵ درصد اسیدیفایر تولیدی در دوره آغازین و در گروه های تحت تیمار با نمونه تجاری در کل دوره در مقایسه با شاهد افزایش یافت (۰/۰۵>p). کاهش عددی و معنی دار تری گلیسرید سرم به ترتیب در تیمارهای حاوی ۰/۰۵ درصد و سطوح ۰/۰۲۵ و ۰/۰۷۵ درصد اسیدیفایر و افزایش HDL سرم در تیمار حاوی اسیدیفایر تجاری (۰/۰۵>p) در مقایسه با شاهد مشاهده شد. تیمارهای حاوی اسیدیفایر آلکالین فسفاتاز سرم کمتری در مقایسه با شاهد داشتند (۰/۰۵>p). کاهش pH دوازدهه و ژژونوم در ۴۲ روزگی، همچنین کاهش عمق کریپت و افزایش ارتفاع پرز ژژونوم در تیمارهای حاوی ۰/۲ و ۰/۰۵ درصد به ترتیب از اسیدیفایرهای تجاری و تولیدی در مقایسه با شاهد مشاهده شدند (۰/۰۵>p). نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده سطح ۰/۰۵ درصد اسیدیفایر تولیدی در آب آشامیدنی جهت بهبود عملکرد و مورفولوژی روده و کاهش pH دستگاه گوارش در جوجه های گوشتی توصیه می شود.

Acidifier, Broiler Chicken, Blood Metabolite, Intestinal Morphology, Gastriintestinal Activity, اسیدیفایر, اسیدیته دستگاه گوارش, جوجه گوشتی, فراسنجه های خونی, مورفولوژی روده