حسن مومیوند - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
پریسا خانی زاده - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
حمید حسنیان خوشرو - استادیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه، ایران

در این تحقیق به منظور بررسی فیتوشیمیایی، ضدباکتریایی و ضدقارچی دو گونه از آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.) و آویشن قره باغی (Thymus fedtschenkoi Ronniger .) علیه باکتری های گرم مثبت (Bacillus cereus و Staphylococcus aureus  وEnterococcus faecium)، باکتری های گرم منفی (Escherichia coli و Salmonella enteritidis) و قارچ (Candida albicans) ، سرشاخه های گلدار گیاهان به ترتیب از اراک و همدان، در مرحله گلدهی کامل  برداشت شد. اسانس گیری به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) و شناسایی ترکیبات اسانس ها توسط کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS)انجام گردید. بررسی ضد میکروبی با استفاده از روش های دیسک دیفیوژن ، میکرودایلوشن ، حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی باکتری (MBC) محاسبه گردید. نتایج نشان داد محتوی اسانس آویشن دنایی (۳/۴ درصد) بیشتر از آویشن قره باغی (۲/۹ درصد) بود. لینالول (۸۳/۱ درصد) و تیمول (۷۳/۹ درصد) به ترتیب مهمترین ترکیبات آویشن قره باغی و آویشن دنایی را تشکیل دادند و اینکه  اسانس هر دو گونه دارای اثر ضدباکتریایی و ضدقارچی قابل توجهی بودند؛ به طور کلی فعالیت ضدباکتریایی اسانس آویشن قره باغی به ویژه در مورد باکتری های گرم مثبت بیشتر از اسانس آویشن دنایی بود. درحالی­که فعالیت ضدباکتریای اسانس آویشن دنایی بر اشرشیاکلی (گرم منفی) بیشتر از اسانس آویشن قره باغی بود. فعالیت ضدقارچی اسانس آویشن دنایی در مقایسه با آویشن قره باغی بر قارچ کاندیدیا آلبیکنس نیز بیشتر بود. ترکیبات لینالول و تیمول از مهمترین ترکیبات با اثر ضدمیکروبی در هر دو گونه گزارش شده است.

آنتی باکتریال, آویشن, اسانس, تیمول, لینالول