زهره مرادی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محسن مهرور - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی

ویروس نهفته نرگس (narcissus latent virus, NLV) یکی از بیمارگرهای بسیار مهم و خسارت­زای ارقام تجاری گیاه نرگس و زنبق در سراسر جهان می­باشد. به منظور شناسایی این ویروس، گیاهان زنبق با علائم مشکوک ویروسی از شمال شرق کشور جمع آوری و ناحیه ´۳ ژنوم آنها با استفاده از آغازگرهای اختصاصی با روش رونویسی معکوس و واکنش زنجیره­ای پلی­مراز (RT-PCR) تکثیر و همسانه­سازی شد. ناحیه CP-UTR این جدایه­ها (سه جدایه) به همراه تعدادی از ترادف­های جدایه­های موجود در بانک ژن (۲۴ جدایه) مقایسه و پس از انجام همردیف­سازی چندگانه، مورد تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی قرار گرفتند. جدایه­های مورد مقایسه در درخت فیلوژنتیکی در دو گروه جداگانه قرار گرفتند ( I وII ) و جدایه­های ایرانی در کنار جدایه­هایی از لهستان، نیوزیلند، و بریتانیا در گروه II قرار گرفتند. مقایسه درصد مشابهت ژنتیکی نشان داد که جدایه­های ایرانی با سایر جدایه­های NLV بین ۴۷/۷۷ تا ۱۲/۹۸ درصد در سطح نوکلئوتیدی مشابهت دارند که به ترتیب بیشترین میزان شباهت (بین ۶۵/۹۷ تا ۱۲/۹۸ درصد) با جدایه NLV۵_۱ (JX۲۷۰۷۶۶) از لهستان و کمترین (بین ۴۷/۷۷ تا ۹۵/۷۷ درصد) با جدایه NLV۳ (JX۲۷۰۷۶۲) از لهستان بود. همچنین تشابه توالی نوکلئوتیدی و آمینواسیدی سه جدایه ایرانی با یکدیگر به ترتیب ۸۴/۹۷-۹۷ و ۰۲/۹۹-۳۸/۹۷ درصد تعیین گردید. میزان تنوع نوکلئوتیدی ناحیه CP-UTR  بین جدایه­های NLV، ۱۳۰/۰ به دست آمد که نشان دهنده تنوع ژنتیکی بالای این ویروس در این ناحیه از ژنوم است. نتایج پژوهش حاضر می­تواند در برنامه­های به­نژادی مولکولی برای تولید ارقام مقاوم به ویروس مفید بوده و خسارت ناشی از بیماری را کاهش دهد.

آنالیز تبارزایی, ناحیهCP-UTR, ویروس نهفته نرگس, همسانه سازی, ایران