اکبر علی وردی - دانشگاه بوعلی سینا همدان
زینب میرجانی - دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

کاربرد علف­کش­ها ضمن کنترل علف­های هرز می­تواند بر همزیستی بین سویا و باکتری تاثیر منفی بگذارد. با کاهش ظرفیت باکتری برای تثبیت نیتروژن همزیست، نیاز به کاربرد کود شیمیایی نیتروژن افزایش می­یابد که سبب آلودگی بیشتر خاک، آب و هوا می­شود. برای درک اثر متقابل بین pH خاک و شدت سمیت علف کش ها بر همزیستی بین سویا با باکتری، آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل تحت شرایط هوای آزاد انجام گرفت. فاکتور علف­کش شامل شاهد، کاربرد پیش از کاشت ۹۹۰ گرم اتال­فلورالین در هکتار، کاربرد پس از کاشت ۴۵۰ گرم متری­بوزین در هکتار و کاربرد پس از رویشی ۱۰۸ گرم ایمازتاپیر در هکتار بود. فاکتور pH خاک شامل ۴/۶، ۲/۷ و ۸ بود. در تیمارهایی که علف کش استفاده نشده بود، گره زایی (تعداد و وزن خشک گره) و برخی پارامترهای رشد سویا تلقیح شده با باکتری به طور قابل توجهی تحت تاثیر pH خاک قرار گرفت. بیشترین گره زایی در pHهای ۲/۷ و ۸ خاک مشاهده شد. کمترین تعداد گره (۳/۲۱ گره در هر بوته) و کمترین وزن خشک گره (۸/۴۹۱ میلی­گرم در هر بوته) نیز در خاک با pH برابر ۴/۶ مشاهده شد. شدت سمیت اتال­فلورالین بر گره زایی تحت تاثیر pH خاک قرار نگرفت ولی شدت سمیت ایمازتاپیر و متری­بوزین بر گره زایی به pH خاک بستگی داشت که متعاقبا سایر صفات سویا نیز بر همین اساس تحت تاثیر قرار گرفت. به طوری که شدت سمیت ایمازتاپیر بر گره زایی با افزایش pH خاک کاهش یافت. اما، شدت سمیت متری­بوزین بر گره زایی با افزایش pH خاک افزایش یافت.

آهک, گره زایی, گوگرد, نیتروژن