Nasrin نسرین زمانی فروشانی - PhD Candidate, Department of Psychology, School of Educational Science and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
Yadollah یداله زرگر - Associate Professor, Department of Psychology, School of Educational Science and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
Mahnaz مهناز مهرابی زاده هنرمند - Professor, Department of Psychology, School of Educational Science and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله شناختی در بهبود خودتنظیمی و کارکردهای اجرایی کودکان دارای مشکلات رفتاری برونی سازی انجام شد.روش ها: طرح این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه بود. ۳۰ کودک ۹ تا ۱۲ ساله دارای مشکلات برونی سازی بر اساس نقطه برش سیاهه رفتاری کودکان (Child Behavior Checklist یا CBCL) و به روش نمونه گیری در دسترس، از میان دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر اهواز انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵ نفره شاهد و آزمایش قرار گرفتند. خودتنظیمی و کارکردهای اجرایی شامل حافظه فعال، انعطاف پذیری شناختی و بازداری از پاسخ طی سه مرحله ارزیابی شد. مداخله شناختی در ۱۲ جلسه بر روی کودکان گروه آزمایش اجرا گردید. پس از اتمام جلسات و دو ماه پس از اتمام مداخله، خودتنظیمی و کارکردهای اجرایی کودکان شرکت کننده در گروه های آزمایش و شاهد مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون Repeated measures ANOVA در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج آزمون Repeated measures ANOVA نشان داد که مداخله شناختی تاثیر معنی داری در بهبود خودتنظیمی هیجانی و رفتاری و کارکردهای اجرایی شامل حافظه فعال، انعطاف پذیری شناختی و بازداری از پاسخ داشت (۰۰۱/۰ = P). اثر این مداخله در مرحله پیگیری نیز برای خودتنظیمی هیجانی و رفتاری، حافظه فعال، انعطاف پذیری شناختی و بازداری از پاسخ پایدار بود (۰۰۱/۰ = P).نتیجه گیری: با توجه به اهمیت مهارت های خودتنظیمی و کارکردهای اجرایی در روابط اجتماعی، ارتباط با همسالان و موفقیت های تحصیلی، استفاده از مداخلات شناختی می تواند راهبرد موثری در کاهش مشکلات رفتاری کودکان و در نهایت، بهبود عملکرد تحصیلی و اجتماعی آن ها باشد.

رفتار, کارکردهای اجرایی, خودتنظیمی, کودک