Hajar هاجر احمدی - MSc Student, Department of Management, School of Humanities, Sepahan Institute of Higher Education, Isfahan, Iran
Sara سارا ایرانپور - Assistant Professor, Department of Management, School of Humanities , Sepahan Institute of Higher Education, Isfahan, Iran
Marjan مرجان هادیان - Vice Chancellery for Food and Drug, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
Ali علی عظیمی - Vice Chancellery for Food and Drug, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
Hamid حمید محمودیان - Vice Chancellery for Food and Drug, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
Zahra زهرا اسفندیاری - Department of Food Science and Technology, School of Nutrition and Food Science AND Department of Research and Development, Vice Chancellery for Food and Drug, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

مقدمه: سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی (Food Safety Management System یا FSMS)، ابزاری جهت کنترل خطرات تهدیدکننده در زنجیره تولید می باشد. اولین گام در جهت استقرار این سیستم، رعایت برنامه های پیش نیازی (Prerequisite Programs یا PRPs) شامل اصول تولید خوب (Good Manufacturing Practices یا GMP)، اصول بهداشت خوب (Good Hygiene Practices یا GHP)، اصول آزمایشگاهی خوب (Good Laboratory Practices یا GLP)، سیستم آنالیز خطر نقطه کنترل بحرانی (Hazard Analysis Critical Control Point یا HACCP) و سیستم مدیریت کیفیت ایزو (International Standard Organization یا ISO) است. این برنامه ها در سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران توسط چک لیستی تحت عنوان PRPs جهت بررسی وضعیت کارخانجات تولیدی فرآورده های غذایی به کار می رود. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کارخانجات فرآورده های گوشتی و کنسروی بر اساس پیاده سازی PRPs جهت استقرار FSMS در شهر اصفهان صورت گرفت.روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، ۳۳ کارخانه فرآورده گوشتی وکنسروی در شهر اصفهان طی سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به روش سرشماری بررسی گردید. ارزیابی کارخانجات بر اساس چهار درجه کیفی A، B، C و D با تکمیل اطلاعات از طریق چک لیست PRPs صورت گرفت. معیارهای توصیفی و مقایسه آن ها در نرم افزار SPSS ارزیابی شد.یافته ها: در سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به ترتیب ۴/۳۹ و ۴/۴۲ درصد کارخانجات فرآورده های گوشتی و کنسروی اصفهان در درجه کیفی C با بیشترین فراوانی قرار داشتند. این کارخانجات در زمینه رعایت اصول ISO و HACCP بیشترین ضعف را داشتند. ارتقا در امتیازات چک لیست PRPs کلیه کارخانجات در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۵ مشاهده شد.نتیجه گیری: استقرار FSMS با رعایت کلیه اصول PRPs امکان پذیر می باشد. پیشنهاد می شود آموزش لازم به مدیران کنترل کیفیت و مسوولان فنی کارخانجات تولیدی فرآورده های غذایی در خصوص اهمیت پیاده سازی این برنامه ها در رسیدن به فرآورده های غذایی ایمن و سالم داده شود.