پگاه ابراهیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد نقاشی ایرانی، دانشگاه هنراصفهان، اصفهان، ایران
راضیه روحانی اصفهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد نقاشی ایرانی، دانشگاه هنراصفهان، اصفهان، ایران

نسخ خطی از اسناد مهم تاریخی هستند که امروزه به دست ما رسیده است. با مطالعه بر روی این اسناد می توان به اطلاعات مهمی در زمینه تاریخ، هنر، متن شناسی، جامعه شناسی و ... دست یافت. بسیاری از این اسناد در گنجینه نسخ خطی دنیا در شرایط مناسب نگهداری می شوند. یکی از نمونه این اسناد، طومارها هستند. طومارهایی از جنس پوست یا کاغذ، در ابعاد متفاوت و کاربری های مختلف در دست است. این پژوهش در صدد است با معرفی نمونه هایی از این طومارها، دسته بندی و معرفی مختصری از انواع آنها ارائه دهد. طبق این دسته بندی یکی از انواع طومارها، طومارهای نسب نامه و سادت نامه هستند که اطلاعات مهمی در زمینه شناخت افراد در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. در ادامه این امر، نوشته حاضر ضمن اشارهای به علم انساب، به معرفی یکی از نسب نامه های موجود، محفوظ در کتابخانه کنگره ملی آمریکا به شماره ۲۰۱۷۴۹۸۳۷۱ می پردازد. این پژوهش به این سوالات پاسخ می دهد که: طومارها چطور اسنادی هستند و به چه منظور نگاشته می شدند؟ طومار نسبنام هی مذکور از نظر فرمی و محتوایی دارای چه ویژگی هایی است؟ هدف از این پژوهش، علاوه بر شناخت مختصری از طومارها، معرفی این طومار نسب نامه تاریخی به منظور دریافت چرایی تنظیم این سند و آشنایی با ویژگی های آن است. روش گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر، کتابخانه ای و روش پژوهش، مشاهده ای با رویکرد توصیفی-تحلیلی خواهد بود. طبق مطالعات انجام شده در این پژوهش، دسته بندی مختصری از طومارها با توجه به یافته ها تنظیم و نمونه هایی از هرکدام ذکر شده است. همچنین طومار مذکور، نس بنامه و سیادت نامه شخصی به نام "میر محمدعلی بن میرمحمدسعید" است که به منظور دریافت امتیازات سادات، در ابتدای سده سیزدهم هجری قمری تنظیم شده است. این سند توسط عالمان علم انساب، شاعران، مدرسان، خوشنویسان و اشخاص نامی در اصفهان تایید و مهر شده است.

طومار، نسخهی خطی، نسب نامه، اصفهان