کامل آزرم - دانشآموخته کارشناسی ارشد هواشناسی، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
علیرضا محب الحجه - استاد، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
محمد میرزائی - استادیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

بندال جوی یکی از پدیده های دینامیکی مهم عرض های میانی است که میتواند سبب ایجاد رخدادهای حدی اقلیمی شود. هدف از این پژوهش مطالعه اقلیم شناختی رخداد بندالهای زمستانه در نیمکره شمالی است. بدین منظور، با بهره گیری از داده های JRA۵۵ طی دوره ۱۹۵۹-۲۰۲۰، با استفاده از رهیافت تاوایی پتانسیلی-دمای پتانسیلی و در نهایت با استفاده از شاخصی برای بندال برمبنای شکست موج راسبی به اقلیمشناسی رخداد بندال پرداخته شد. بر این اساس با مطالعهای اقلیمشناختی، توزیع مکانی-زمانی و تحلیل روند بندال در نیمکره شمالی بررسی شد. نتایج نشان داد قطاع اروپا-اطلس و غرب آسیا بهترتیب از مکانهای اصلی تشکیل و وقوع بندال در نیمکره شمالی هستند و قطاع سواحل غربی آمریکای شمالی و آرام مرکزی در رتبه بعدی قرار دارند. علاوه براین، تحلیل روند سری زمانی سامانه های بندالی در دو قطاع غرب آسیا و سواحل غربی آمریکای شمالی (قطاع اروپا-اطلس) نشان داد که فراوانی این سامانه دارای روند معنی دار (غیرمعنیدار) افزایشی (کاهشی) است.

بندال جوی، تاوایی پتانسیلی، تحلیل روند، شاخص شکست موج، اقلیم شناختی، JRA۵۵