سعید کیانی - دانشجوی دکترای روان شناسی تربیتی دانشگاه خوارزمی تهران
پروین کدیور - استاد گروه روان شناسی تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
هادی کرامتی - مدیر گروه روان شناسی تربیتی،دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
مسعود گرامی پور - دانشگاه خوارزمی

یکی از عواملی که می تواند رابط بین قصدها و اعمال ما و پیامدهای بیرونی آنها قرار گیرد، عاملیت انسانی می باشد که بیانگر طراحی آگاهانه و اجرای قصدمند اعمال از سوی فرد به منظور تاثیرگذاری بر رویدادهای آینده است. هدف و روش: این پژوهش با رویکرد توسعه ای از نوع روان سنجی و روش پیمایشی، شاخص های روان سنجی مقیاس ویژگی های عاملیت انسانی را با بهره گیری از نظریه اندازه گیری کلاسیک نمره آزمون و نظریه سوال-پاسخ مدرج مورد بررسی قرار داده و بدین منظور از جامعه آماری این پژوهش که شامل دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستانهای تهران بود با روش نمونه گیری خوشه ای تعداد ۵۰۰ نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و تجزیه و تحلیل آماری بر روی ۴۸۱ داده انجام شد. برای جمع آوری داده ها از مقیاس ویژگی های عاملیت انسانی یون (۲۰۱۱) استفاده گردید و با بهره گیری از نرم افزارهای IRTPRO و SPSS سوالات پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها: نسبت روایی محتوا(CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) مقیاس ویژگی های عاملیت انسانی با روش والتس و باسل مناسب ارزیابی شد. مفروضه استقلال موضعی براساس شاخص x۲ پیرسون با اعمال نظریه سوال-پاسخ مدرج شده سیمجیما و مفروضه تک بعدی بودن براساس تحلیل نظریه سوال-پاسخ چند بعدی برقراربودند. پارامترهای تشخیص با رویکرد سوال-پاسخ و رویکرد کلاسیک نمره آزمون هر دو رویکرد گویه ۲۵ کمترین و گویه ۲ بیشترین پارامتر تشخیص را داشتند. آستانه های پاسخ برای تمامی سوالات به اندازه ای با یکدیگر فاصله داشتند که هیچ گزینه ای تحت پوشش گزینه دیگر قرار نگرفت و گزینه ها به طور مستقل در بازه هایی از تتا دارای احتمال انتخاب از سوی افراد بودند. باعتبار کل مقیاس با آلفای کرونباخ ۹۴۵/۰، قصدمندی۸۹۴/۰، پیش اندیشی۷۸۰/۰، خود واکنش گری۸۷۱/۰و بازاندیشی۷۶۲/۰محاسبه شد. همچنین نقش هر گویه در همسانی درونی با روش لوپ بررسی شد، که همه سوالات دارای نقش مطلوبی در همسانی درونی این مقیاس داشتند. مقدار ضریب اعتبار حاصل از نظریه سوال-پاسخ با روش حاشیه ای برای قصدمندی ۹۲/۰، پیش اندیشی ۸۵/۰، خودواکنش گری۹۱/۰، باز اندیشی ۸۳/۰ بدست آمد..

ویژگی های عاملیت انسانی , نظریه کلاسیک نمره آزمون , نظریه سوال-پاسخ مدرج