علی اکبر عنابستانی - استاد گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
فرخ لقا بهادری امجز - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
جمیله توکلی نیا - دانشیار گروه جغرافیای انسانی و آمایش ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

رهیافت رشد هوشمند نقش بسیار مهمی در توسعه پایدار روستایی دارد؛ ازاین رو تدوین سناریوهایی که زمینه تحقق رشد هوشمند سکونتگاه های روستایی شهرستان جیرفت را فراهم می سازد، باید موردتوجه قرار گیرد. در پژوهش حاضر تلاش شده با مشارکت مدیران و مسئولان و خبرگان دانشگاهی، پیشران های کلیدی تاثیرگذار بر رشد هوشمند سکونتگاه های روستایی شهرستان جیرفت شناسایی و درنهایت سناریوهای موثر بر شکل گیری رشد هوشمند سکونتگاه های روستایی تدوین شود. پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای، اسنادی و پیمایشی (مصاحبه) بود. با بررسی منابع علمی ۵۷ عامل تاثیرگذار بر رشد هوشمند سکونتگاه های روستایی شناسایی شد که در ۴ بعد دسته بندی شدند و درمجموع ۳۰ نفر، شامل مدیران سازمان های مرتبط و متخصصان دانشگاهی، مصاحبه انجام شد. تجزیه وتحلیل داده ها مبتنی بر تکنیک های آینده پژوهی بود؛ ازجمله تحلیل ساختار، تحلیل اثرات متقابل (نرم افزارهای میک مک و سناریوویزارد). نتایج نشان داد ۳۵ سناریو با سازگاری ضعیف و تنها یک سناریو در حالت سازگاری قوی و پایدار (ناسازگاری صفر) قرار دارد. سناریوی اول که یک سناریو با جهت مثبت است، دارای مجموع امتیاز اثر متقابل ۴۴۶ و ارزش سازگاری ۵ است؛ درحالی که سناریوی دوم که سناریوی نامطلوب است، مجموع امتیاز اثر متقابل ۹۳- و ارزش سازگاری ۱- دارد. سناریوی سوم (پابرجا) نیز دارای ارزش سازگاری ۳ بود و با امتیاز مجموع اثر متقابل ۴۲ می تواند از سناریوهای محتمل برای آینده تحولات کالبدی- فضایی روستایی باشد.

آ ینده پژوهی, پیشران ها, رشد هوشمند, سکونتگاه های روستایی, سناریوویزارد, شهرستان جیرفت