سیما فرزانه - دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی ، واحد اردبیل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اردبیل، ایران
توکل موسی زاده - استادیار ، گروه روانشناسی، واحد اردبیل ، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران ( نویسنده مسئول ) T.mousazadeh@iauardabil.ac.ir
وکیل نظری - استادیار ، گروه روانشناسی ، واحد اردبیل ، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل ، ایران

هیسترکتومی دومین جراحی شایع است که به طور عمده برای آسیب های رحمی خوش خیم در زنان انجام می شود. هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر خودکارآمدی و خودشفقتی زنان بعد از عمل هیسترکتومی بود. روش پژوهش حاضر، نیمه­  آزمایشی با طرح پیش­  آزمون- پس  ­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این تحقیق را کلیه زنان هیسترکتومی شده در شهر اردبیل در سال ۱۳۹۹ تشکیل می دهند. از این میان تعداد ۴۵ نفر به صورت نمونه­  گیری در دسترس انتخاب و پس از جایگزینی تصادفی در سه گروه آزمایشی و گروه کنترل مورد مطالعه قرار گرفتند (در هر گروه ۱۵ نفر) انتخاب شد. داده­های آزمودنی­ها به وسیله مقیاس خودکارآمدی شرر و همکاران (۱۹۸۲) و خودشفقتی نف (۲۰۰۳) جمع­  آوری شد. مدت جلسات درمانی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد (۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای) و آموزش طرحواره درمانی (۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای) بود که به صورت فردی و هفته ی یکبار انجام شد جهت تجزیه وتحلیل داده­ها از آزمون کوواریانس چندمتغیره با استفاده از نرم افزار SPSS۲۵ استفاده شد. یافته­  ها نشان داد که تفاوت آماری معنی داری بین میانگین نمرات دو گروه آزمایش و کنترل، در نمره کل متغیر خودکارآمدی (۵۰۸/۳۴=F) و متغیر خودشفقتی (۳۷۸/۹۴=F) وجود داشت. همچنین، در مقایسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با طرحواره درمانی بر خودکارآمدی و خودشفقتی مشخص گردید اثربخشی درمان پذیرش و تعهد در افزایش خودکارآمدی نسبت به طرحواره درمانی بیشتر است اما اثربخشی هر دو درمان در بهبود خودشفقتی یکسان می باشد. با توجه به اثربخش بودن پروتکل­های درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر متغیرهای پژوهش، این دو نوع درمان را می توان در کنار دیگر مداخلات روان شناختی بکار گرفت.

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد, طرحواره درمانی, خودکارآمدی, خودشفقتی, هیسترکتومی