مرجان پیافر - دانشجوی دکتری پژوهش هنر، گروه پژوهش هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بین الملل کیش

نور و رنگ از عناصری هستند که تاثیر مستقیم بر درک بهتر فضای مساجد دارند و باعث ایجاد حسی روحانی میشوند؛ لذا به نظر میرسد که هنر و معماری اسلامی سعی دارد تا احدیت خداوند را در لابه لای رنگها و انوار و به تعبیری معنا را در صورت متجلی سازد. باتوجه به ماهیت و اهداف پژوهش این تحقیق از نوع موردی است. نگارنده در این پژوهش به بررسی چگونگی و ویژگی کیفی حضور نور و رنگ در ساختار معماری مسجد شیخ لطف الله پرداخته است. هدف از نگارش این مقاله واکاوی تجلی نور و رنگ در معماری اسلامی ایران، در مسجد شیخ لطف الله بوده است. روش تحقیق حاضر بر اساس هدف، بنیادی و با رویکرد توصیفی - تحلیلی بوده و داده ها بر اساس منابع کتابخانهای و مشاهدات میدانی گردآوری شده است. این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که نقش نور و رنگ در معماری ایرانی - اسلامی در مسجد شیخ لطف الله چیست؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال روش تحقیق کیفی، روش مناسبی تشخیص داده شد. یافته های پژوهش نشان میدهد که معماران در ساخت مسجد شیخ لطف الله ، علاوه بر استفاده مادی از نور و رنگ، مفهوم نمادین اعتقادی آن را نیز لحاظ کرده اند. حضور توامان معنایی دو عنصر نور و رنگ نمودی از ذات اقدس الهی و بیانگر وجود است که امروزه در ساخت مساجد، بیشتر جنبه های عملکردی آن مورداستفاده قرار میگیرد و توجهی به ابعاد عرفانی و معنوی آن به نحوی که درگذشته قابل پیگیری و بازشناسی بود نیست.

تجلی، نور، رنگ، مسجد، شیخ لطف الله