نیلوفر حجازی زاده - Student Research Committee, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
مرضیه پازکیان - Medical– Surgical Department, Faculty Member, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran (Corresponding author) Tel: ۰۹۱۲۶۸۵۱۹۲۴ Email: pazokian@sbmu.ac.ir
مجتبی عبدی - Student Research Committee, School of Nursing and Midwifery, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

زمینه و هدف: از بین علایم مختلف تاثیرگذار بر بیماری مولتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis) یا ام اس (MS) مانند اختلالات عصبی، حسی، حرکتی و تعادلی، خستگی به عنوان ناتوان کننده ترین و شایع ترین علامت شناخته می شود که نزدیک به یک سوم بیماران آن را در طول سه سال اول تشخیص بیماری گزارش می کنند. با توجه به این که مطالعات وسیعی در جهت سنجش ارتباط متغیرهای مختلف جمعیت شناختی مانند عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، عاطفی و عوامل مرتبط با بیماری در بیماران مبتلا به ام اس صورت نگرفته است، هدف این پژوهش تعیین میزان خستگی و بررسی ارتباط آن با متغیرهای جمعیت شناختی در بیماران مبتلا به ام اس می باشد. روش بررسی: در این مطالعه همبستگی ۲۹۶ بیمار مراجعه کننده به انجمن ام اس ایران در شهر تهران از خرداد تا مرداد ۱۳۹۸ با روش تمام شماری، با ابزار سنجش شدت خستگی Krupp مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ و آزمون های آماری t مستقل، ANOVA، Multiple Comparisons، ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن و تست D'Agostino & Pearson omnibus تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین سنی کل شرکت کنندگان ۸۵/۸  ± ۱۵/۳۷ سال با متوسط ابتلا به ام اس ۰۶/۲۲ ± ۹۵/۲۹ بود. میانگین نمره ی کل خستگی شرکت کنندگان ۵۶/۱۴  ± ۱۸/۳۹ بود. با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش، ۳۱ نفر (۵/۱۰ درصد) خستگی کم، ۱۵۷ نفر (۳/۵۳ درصد) خستگی متوسط و ۱۰۸ نفر (۲/۳۶ درصد) خستگی زیاد را گزارش کردند. بین اندام های درگیر بیمار (۰۰۴/۰ =P)، تعداد دفعات بستری در بیمارستان به علت ام اس و درآمد ماهیانه (۰۰۱/۰ = p)، ورزش (۰۱۸/۰ = p) با خستگی رابطه معنی دار یافت شد. نتیجه گیری کلی: اهمیت دارد که بیماران، افراد خانواده آن ها، اعضای تیم درمانی به خصوص پرستاران در جهت افزایش آگاهی بیماران با برگزاری کلاس های ورزشی و ایجاد مشاغل متناسب با محدودیت های جسمانی جهت تعدیل خستگی در این بیماران بکوشند و عوامل موثر بر خستگی را بشناسند.

Multiple sclerosis (MS), Fatigue, Demographic variables, مولتیپل اکسلروزیس, خستگی, متغیرهای جمعیت شناختی