حمیدرضا جلائی پور - دانشیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

بررسی پدیده دولت - ملت در عرصه عمومی ایران از دو نظر اهمیت دارد. اول اینکه دولت - ملت یکی از مجموعه های نهادی جوامع نوسازی شده و مدرن است و بررسی پدیده مذکور در تجربه ایران موضوع با ارزشی است. دوم اینکه یکی از بحث های مناقشه انگیز در عرصه عمومی این است که ایران در فرآیندهای نوسازی اش در یکصد سال اخیر، از حیث استقرار سازوکارهای دولت - ملت (و مردم سالاری) همچنان درجا زده و می زند. این مقاله می کوشد با دیدگاهی جامعه شناختی و از منظر مدرنیته سیاسی یک چهارچوب نظری برای ارزیابی تکوین دولت - ملت در ایران پیشنهاد کند. این جستار نتیجه می گیرد که اگرچه فرآیند رشد دولت - ملت در ایران همچنان با چالش روبرو است، اما این فرآیند در حال پیشرفت است و دولت - ملت در ایران در جا نزده است. در حاشیه مقاله تلاش شده است که ابعادی از این مساله که در آینده باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند، روشن شوند.

مدرنیته سیاسی, دولت - ملت, ناسیونالیسم فرهنگی, ناسیونالیسم مدنی