صفورا عشاقی - هیات علمی، موسسه آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو
حامد ترک لادانی - موسسه آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو
سیدمحمدرضا لقمانیان - هیات علمی، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان
سمیرا عشاقی - متخصص طب فیزیکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

اندوفیت میکروارگانیسم هایی هستند بخشی یا تمام چرخه زندگی خود را بدون ایجاد علائم بیماری در داخل گیاهان مختلف زندگی می کنند. این میکروارگانیسم ها منبعی غنی از آنزیم ها، ترکیبات ضد میکروبی و متابولیت های فعال زیستی هستند. در سال های اخیر اندوفیت های گیاهی به دلایل مختلف از جمله تاثیر بر رشد گیاه و تولید فراوده های مختلف (از جمله ترکیبات با ارزش دارویی) مورد توجه قرار گرفته اند. گیاه گردو در طب سنتی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. برگ گیاه داری خواص ضد میکروبی و میوه آن سر شار از مواد مختلف غذایی و دارویی است در این پژوهش نمونه برداری در پاییز ۹۴ و بهار ۹۵ از درختان سالم گردو، از پنج بافت مختلف؛گل، برگ، جوانه، پوست و ساقه صورت گرفت. از بافت های جمع آوری شده، ۹۰ اندوفیت باکتریایی و ۴۵ قارج جداسازی شدند. سپس آژمایشات بیوشیمیایی شامل حضور آنزیم های خارج سلولی، ترکیبات آنتیاکسیدانی، متابولیت های ثانویه، تاثیر عصاره قارچ ها بر روی جوانه زنی بذر و فعالیت زیست پالایی اندوفیت ها بررسی شد. اندوفیت های قارچی در محیط هاوی ترکیبات نفتی ( نفت، بنزین، گازوئیل، روغن ترمز، روغن موتور و روغن سوخته) کشت شدند. قارچ هایی که بهترین فعالیت آنزیمی، رشد و تجزیه ترکیبات نفتی داشتند؛ انتخاب و اثر عصاره اتیل استاتی آنها بر روی پنج باکتری بیماریزای انسانی ( استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس، کاندیدا آلبیکنس، سالمونلا شیگلا، سودوموناس آئروژینوزا) و سه باکتری بیماریزای گیاهی ( کلاوی باکتر، رالستونیا، زانتوموناس ) مورد بررسی قرار گرفت. سپس متابولیت های فیتوشیمیایی اندوفیت های قارچی مورد بررسی قرار گرفت. طی این بررسی مشاهده شد که ۶۲ درصد از قارچ ها اندوفیت جداسازی شده دارای آنزیم خارج سلولی آمیلاز و سلولاز، ۲۲ درصد پروتئاز و لیپاز، ۵۵ درصد پکتیناز بودند. ۴ / ۶۴ درصد توانایی رشد در نفت و گازوئیل را داشتند که از این بین ۱ / ۳۱ درصد توانایی تجزیه نفت و ۲۰ درصد توانایی تجزیه گازوئیل را داشتند، ۷۱ درصد از اندوفیت ها در روغن سوخته رشد کردند اما تنها ۴۴ / ۲۴ توانایی تجزیه آن را داشتند همچنین ۴۸ درصد از اندوفیت ها توانایی رشد در محیط حاوی یک درصد بنزین را داشتند. از بین عصاره های قارچی که توانایی ضدمیکروبی آنها مورد بررسی قرار گرفت، عصاره قارچ های ۶A ، ۱۳A ، ۵A ، ۱۱A و ۱۸A فعالیت آنتی باکتریایی از خود نشان دادند. بررسی ها نشان داد که عصاره اندوفیت های مورد بررسی همگی دارای استروئید و فلاونوئید بودند و متابولیت های دیگر از جمله، کوینون، کومارین،فلاونون، ترپن، فنولو تانن، دی ترپن و آلکالوئید هم در عصاره ها ی مختلف وجود داشت.

اندوفیت، گردو، زیست پالایی، متابولیت فیتو شیمیایی، اثر ضد میکروبی