مرتضی دهقان نژاد - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان.
ظریفه کاظمی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه اصفهان.

در سال 1293 ه.ش/ 1914 م جنگ جهانى اول آغاز شد، در ایران احمد شاه جوان نخستین روزهاى سلطنت خود را بدون نایب السلطنه پشت سر مى گذاشت. وى قدرت چندانى نداشت، چنان چه على رغم اظهار بى طرفى در طول سال هاى جنگ جهانى اول، کشور چنان چه از دوجهت شمال و جنوب به اشغال در آمده بود و استقلال ایران به خطر افتاد. در این زمان دول خارجى مستقر در ایران از ضعف حکوت مرکزى استفاده کرده و با نفوذدر میان طبقات و صاحب منصبان و افراد مقتدر و ایلات به کارشکنى و مداخله در امور سیاسى حکومت مى پرداختند. آن ها در فارس به تحریک ایلات علیه حکومت ایالت و دولت مرکزى وگروه رقیب مى پرداختند، همین منجر به مشکلات و مصایبى شد. ایلات به دلیل نحوه ى زندگى خود که در طول سال دو مرتبه فواصل طولانى راه را طى کرده و به اصطلاح ییلاق و قشلاق مى کردند، به راه ها و بى راهه ها و کوه ها و ارتفاعات آشنایى داشتند.از طرفى دولت وقت در برقرارى ثبات و امنیت که چه بسا در پى آن رونق تجارت را در پى داشت، ناتوان و ناگزیر از استفاده از نیروى ایلات در برقرارى امنیت بود، با وجود جنبه ى مثبت این عمل، دستاورد منفى هم داشت، آن ها براى خود حق راهدارى قایل بوده و به میل شخصىحق راهدارى مى گرفتند. اقداماتى نظیر راهزنى و غارت کاروآن ها و مسافران از سوى برخىایلات، موجب ناامنى و عدم رونق تجارت مى شد. عوامل خارجى نظیر انگلیسى ها و آلمانى ها و در کنار آن ها ایلات در جنوب عامل ناامنىبودند. حکام محلى هم قدرتى نداشته و تابع عوامل بالا بودند. این پژوهش بر آن است تا به نقش ایلات در مشکلات و مصایب سیاسى و اقتصادى ایالت فارس در خلال سال هاى جنگ جهانى اول بپردازد.