زهرا علیزاده بیرجندی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند
زهرا حامدی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد داراب، گروه تاریخ، داراب، ایران

ادبیات جنگ جهانى اول به حوزه اى پژوهشى تبدیل شده که رشته هاى متنوع بسیارى را دربرمى گیرد، حوزه هایى مانند: شعر، یادداشت ها، روزنامه نگاشت ها، داستان ها و غیره. در این میان،روزنامه ها یک منبع تاریخى مهم در روایت رخدادهاى جنگ به شمار مى آید. روزنامه ها به دلیل ویژگى هاى ساختارى شان قابلیت جاى دادن تمامى عناصر ادبیات جنگ را در خود دارند. اشعار مربوط به جنگ، خاطرات سربازان، اعلان هاى حکومتى مربوط به جنگ، گزارش پیشروى ها، شکست ها و بسیارى از روایت هاى مرتبط با جنگ در روزنامه ها بازتاب پیدا کرده اند. در جنگ جهانى اول نیز روزنامه ها در سراسر جهان علاوه بر کارکرد اصلى آن ها که گزارش کردن اخبار است، به تفسیر اخبار پرداخته و از طریق یادداشت ها و سرمقاله ها دیدگاه هاى خود را به خوانندگان انتقال داده اند. روزنامه هایى که در این دوران در ایران منتشر مى شد، نیز به همین گونه عمل کردند؛ از این رو مى توان روزنامه ها را بر اساس نگرش هاى خاص آن ها درباره ى جنگو مواضع آن ها، در برابر نیروهاى درگیر در جنگ دسته بندى کرد. از این منظر روزنامه هاى منتشره در پایتخت و شهرهاى دیگر به دو دسته تقسیم مى شوند. دسته ى اول روزنامه هایى که به متفقین گرایش دارند مانند: روزنامه عصرجدید و رعد و دسته ى دوم روزنامه هایى که با گرایش به آلمان ها به طرفدارى از آن ها دست به قلم برده اند. که در این زمینه مى توان به روزنامه هاى بامدادروشن، شورى و شهاب ثاقب اشاره کرد.در مقاله ى حاضر ضمن اشاره به نگرش هاى مطرح شده در روزنامه هاى محلى فارس (به ویژه استخر و فارس)، شیوه ى انعکاس اخبار جنگ در روزنامه هاى مذکور مورد تحلیل و ارزیابى قرار گرفته است. این تحلیل با بهره اى آزادانه از تحلیل انتقادى گفتمان، تدوین یافته است