فرانک شرافتی - Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, I.R. Iran.
علی جهان - Department of Industrial Engineering, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, I.R. Iran.
احسان کاظم نژادلیلی - Department of Biostatics Epidemiology, Faculty of health, Guilan University Medical Sciences, Rasht, I.R. Iran.
مجید میرمحمدخانی - Social Determinats of Heath Research Center, Semnan University of Medical Sciences, Semnan, I.R. Iran.

سابقه و هدف: تصادف، یکی از فراگیرترین مشکلات در زمینه سلامت در جهان است. مطالعه حاضر با هدف تدوین الگوی علیتی در ایجاد تصادفات جاده ای در استان گیلان انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر، مطالعه مقطعی و توصیفی - تحلیلی است که در دو مرحله صورت گرفت. در مرحله اول با جستجو در منابع و خبرگان اقدام به تدوین پرسشنامه گردید. سپس مولفه های مهم و ابعاد موردنظر در الگوی مفهومی اولیه شناسایی شد و پرسشنامه اولیه تدوین گردید و برای تایید به نظر خبرگان رسید. سپس پرسشنامه نهایی محقق گشت و در مقیاس لیکرت استخراج شد. روایی محتوایی آن توسط خبرگان و پایایی آن نیز محاسبه شد و جهت تکمیل پرسشگری، با ۶۷۰ نفر از رانندگان به صورت حضوری و تلفنی مصاحبه به عمل آمد. داده ها وارد نرم افزار SPSS و PLS شدند و با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، الگوی نهایی استخراج شد. نتایج: مدل با شش عامل انسانی، موانع دید، علت تامه، علت فضایی، نوع برخورد و نقص موثر راه ارائه شد که می توانند ۶۴/۴۰۶ درصد واریانس متغیر علت تصادفات جاده ای را در برگیرند. الگوی پیشنهادی بیشترین تاثیر را از مولفه انسانی (۷۷۴/۰) و کمترین تاثیر را از نقص راه (۰/۰۳-) می گیرد. نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل از مطالعه؛ عوامل انسانی، خودرو و راه در وقوع تصادفات جاده ای نقش بسزایی دارند و با شناخت این عوامل، مدیران قادر می شوند تا اقدامات لازم را جهت کنترل و کاهش تصادفات انجام دهند.

Pattern, Accidents, Road, الگو, تصادفات, جاده ای