طاهره ذکی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران
نجمه اعتمادسعید - استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران
مهدی دارائی - استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران

سازند باروت با سن کامبرین پیشین یکی از مهم ترین واحدهای سنگ چینه ای در بازسازی جغرافیای دیرین شمال ایران طی کامبرین آغازین است. در این مطالعه، ما داده های رخساره ای دقیقی را از این سازند در برش باروت آغاجی واقع در جنوب غرب زنجان، برای بازسازی محیط نهشت دیرینه ارائه می دهیم. سازند باروت در این برش از حدود ۵۰۰ متر نهشته های مخلوط سیلیسی آواری و کربناته تشکیل شده است و مرزهای پایین و بالای آن با هر دو سازند سلطانیه و زاگون تدریجی است. هفت رخساره سنگی/ریزرخساره شناسایی شده عبارتند از: ماسه سنگ های آرکوزی قرمزرنگ ریز تا متوسط دانه حاوی ساختمان های فیزیکی و زیستی جزر و مدی (F۱)، گلسنگ های سبز تا قرمزرنگ با لامیناسیون ظریف و ساختمان های زیستی جزر و مدی (F۲)، باندستون استروماتولیتی دولومیتی (F۳)، مادستون دولومیتی با شواهد تبخیری های اولیه (F۴)، باندستون ترومبولیتی دولومیتی (F۵)، کنگلومرا/برش کربناته (F۶) و وکستون آنکوئیدی دولومیتی (F۷). ترتیب روی هم قرارگیری رخساره ها به صورت چرخه های کم عمق شونده به سمت بالا، از ماسه سنگ های پهنه مخلوط گلی–ماسه ای در قاعده، پوشیده شده با گلسنگ های پهنه گلی به کربنات های بالای جزر و مدی است. شواهد وجود کانی های تبخیری در سازند باروت، در کنار وجود دیگر حوضه های تبخیری کامبرین زیرین در خاورمیانه، هند و پاکستان، نشان دهنده شرایط آب و هوایی دیرین گرم و خشک طی نهشت این رسوبات است.

کامبرین آغازین, سازند باروت, برش باروت آغاجی, پهنه جزر و مدی, حوضه های تبخیری