محمدرضا ابراهیمی - گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
فرهاد آوخ - دانشکده طب هوافضا و زیرسطحی، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
ارسیا تقوا - گروه روانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
زهرا فارسی - گروه بهداشت جامعه، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
لیلا گنابادی نژاد - کاندیدای فلوشیپ روانپزشکی نظامی، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران

زمینه و هدف: شفافیت و اعتبار بالای آیین نامه می تواند سبب بهبود وحدت رویه شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین اعتبار و بازنگری بخش بیماری های اعصاب و روان آیین نامه معافیت پزشکی مشمولان وظیفه عمومی در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ انجام شد.روش ها: یک مطالعه کیفی با رویکرد تکنیک دلفی کلاسیک در سه مرحله انجام شد. مرحله اول شامل مصاحبه و بحث گروهی متمرکز برای استخراج ایرادات و ابهامات آیین نامه بود. در مرحله دوم روایی صوری و محتوایی آیین نامه اصلاح­شده مورد سنجش قرار گرفت و در مرحله سوم نظرات متخصصین برای سنجش میزان توافق در مورد آیین نامه نهایی اخذ شد. جامعه پژوهش شامل روانپزشکان، افراد آگاه در حوزه آیین نامه های نظام وظیفه و پزشکان عمومی دارای سابقه حضور در کمیسیون های پزشکی بود.یافته ها: ۳۲ متخصص حداقل در یکی از مراحل مطالعه شرکت نمودند. میانگین سن و سابقه حضور آن ها در کمیسیون های پزشکی به ترتیب برابر با ۵/۸±۴۹/۹ و ۵/۵±۱۰/۷ سال بود. در مرحله اول در مجموع تعداد ۶۲ کد اولیه استخراج شد. در مرحله دوم آیین نامه اصلاح­ شده شامل ۱۵ بند و ۲۷ زیر مجموعه با محاسبه میزان شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا به ترتیب به میزان ۸۴/۸۷ و ۶۱/۱ روان سنجی شد. آیین نامه نهایی با ۱۴ بند و ۲۵ زیر مجموعه جهت سنجش توافق در اختیار صاحب­نظران قرار گرفت و میانگین توافق برای بخش بیماری های اعصاب و روان آیین نامه معافیت پزشکی در مجموع برابر با ۸۴/۸ بود.نتیجه گیری: آیین نامه اصلاح شده می تواند به عنوان نسخه جایگزین آیین نامه موجود مورد بهره برداری قرار گیرد. بهره گیری از نظرات جمع کثیری از متخصصین در طی مراحل مختلف و با استفاده از رویکردهای متفاوت، اعتبار یافته ها را افزایش داده و نتایج قابل اتکایی فراهم نموده است.

اعتبار, آیین نامه, معافیت پزشکی, مشمولان وظیفه عمومی