جواد دهقانیان - عضو هیات علمی دانشگاه

اصطلاح « میان رشته ای » زمانی به کار می رود که دو رشته در مواردی با هم مرز مشترک داشته یا موضوعاتی از دو شاخه علم با یکدیگر سنخیت یا هم پوشانی داشته باشند . کاربرد این اصطلاح امروزه بسیار گسترده شده ا ست و علوم مختلف شامل مکاتب فلسفی، ادبی، هنری و علوم تجربی و ریاضیات را در بر می گیرد.گرایشهای میان رشته - ای خود از دل رشته های پیشین به وجود می آیند و بسیاری از آنها در گذرزمان و باافزایش میزان پژوهش و کاربری به رشته های مستقل تبدیل می شوند. این شاخه های نورسته علمی، معمولاً مسیر تازه ای را در تحقیقات علمی می گشاید . مثلاً در زبان - شناسی مدرن ارتباط زبان با جامعه شناسی و روان شناسی ابتدا به صورت واحدهای درسی جداگانه مطرح شد و سپس در برخی از کشورها به صورت گرایشهای مستقلی چون جامعه شناسی زبان و روان شناسی ز بان در دانشگاه تدریس شد. هیچ رشته ای را نمیتوان یک جزیره تنها و منفرد به حساب آورد. پژوهشگر عصر جدید باید راههای ارتباطی هر رشته را با سایر شاخه های علم بیابد و با پیوند زمینه های پژوهشی و علمی خود با سایر رشته های علمی، به شناختی عمیق و دقیقتر از پدید هها و روابط بین آنها دست یابد . گرایشهای میان رشته ای با چنین رویکردی به علوم، هر روز به نوزایی دست می زنند. علاوه بر توسعه دانش بشری و به وحدت رساندن کثرت های پراکنده شاخه های علم، یکی از اهداف گرایش های میان رشتهای، ایجاد فرصت های علمی و حتی کاربردی (تولید مشاغل ) متناسب با شرایط جامعه است. به نظر می آید یکی از راههایی که می توان ادبیات و بویژه ادبیات فارسی را پویا و زنده کرد و از بروز بحرانهای هویتی در این رشته جلوگیری کرد، پیوند ادبیات و پژوهشهای ادبی با دیگر شاخه های علم است . ادبیات در گذشته و حال چه در زمینه تولید اثر ادبی و چه در ز مینه تحقیقات ادبی مرزهای گسترده ای با سایر علوم داشته است. ادبیات با هنرهای نمایشی (ادبیات نمایشی ) می تواند تعاملی سازنده و نزدیک داشته باشد و متونی ارزنده را متناسب با جهان مدرن بازنویسی و بازآفرینی کند . ادبیات با سیاست و تاریخ، زبان شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی، مطالعات زنان، مطالعات فرهنگی و فلسفه امتزاجی شگفت انگیز داشته و دارد . کشف شیوه های علمی پیوند این علوم با یکدیگر به باور کردن ادبیات و هریک از این علوم کمک خواهد کرد. دراین مقاله کوشش می کنیم ضمن معرفی برخی از گرایش های میان رشته ای به منابع، میتواند در سرفصلها و تعیین مواد درسی این گرایشها مد نظر قرار بگیرد، اشاره کنیم.

میان رشته ای، فرصت های شغلی، گرایش های ادبی، باز آفرینی، علوم انسانی