پیام پزشکپور - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرمآباد، ایران
رضا امیری - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرمآباد، ایران
عادل جهانگیری - معاونت سرارود، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

در این پژوهش، سیزده ژنوتیپ پیشرفته نخود همراه با دو شاهد منصور و توده محلی بیونیج در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سراب چنگائی خرم آباد (لرستان) به مدت سه سال زراعی (۴۰۱-۱۳۹۸)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. بهترین پیشبینی نااریب خطی، از برهمکنشهای ژنوتیپ در محیط (سال) برآورد شدند. و تجزیه مقادیر منفرد (SVD) که اساس تجزیه AMMI است، بر روی ماتریس حاصله انجام شد. نمودار گرمایی مبین تنوع عملکرد دانه ژنوتیپها در سالهای مختلف بود. نمودار موزائیکی نشان داد که سهم مجموع مربعات ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ در محیط ( سال) در مجموع مربعات کل به ترتیب ۲۹/۹۷ و ۳۶/۷۹ درصد بود. آزمون نسبت درست نمایی (LRT) نشان داد که برهمکنش ژنوتیپ در سال بر عملکرد دانه، وزن صد دانه، ارتفاع بوته، تعداد روز تا گلدهی ، تعداد روز تا رسیدگی ، دوره پر شدن دانه سرعت پرشدن دانه ، بهره وری از بارش ، سرعت تشکیل عملکرد دانه و وزن تک دانه معنی دار بود، با توجه به معنیدار بودن برهمکنش ژنوتیپ در محیط (سال)، می توان تجزیهBLUP را بر روی این داده ها انجام داد. رتبه بندی ژنوتیپها بر اساس شاخص پایداری چند صفتی (MTSI) انجام شده است که، ژنوتیپ های ۸ و ۱۰ به عنوان ژنوتیپ برگزیده، مشخص شد.

تجزیه مقادیر منفرد، پایداری چند صفتی، گزینش همزمان، نمودار موزائیکی