مجتبی نورآئین - دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

به منظور شناسایی ژنوتیپ های برتر نخود با استفاده از بای پلات ژنوتیپ در صفت، ۳۶ ژنوتیپ نخود در قالب طرح لاتیس ساده (۶*۶) با دو تکرار در آزمایشی در سال زراعی ۹۵-۹۶ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این آزمایش، پس از رسیدگی کامل، در هر کرت آزمایشی تعداد ده بوته به طور تصادفی برداشته و صفات وزن خشک بوته ها، عملکرد دانه، وزن صد دانه، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، تعداد غلاف تک بذری شاخه های اولیه و ثانویه، تعداد غلاف دو بذری شاخه های اولیه و ثانویه، تعداد دانه در غلاف شاخه های اولیه و ثانویه، وزن دانه در غلاف شاخه های اولیه و ثانویه اندازگیری شدند. نتایج تجزیه بایپلات ژنوتیپ در صفت نشان داد که دو مولفه اول در مجموع ۶۳ درصد تغییرات مشاهده شده را توجیه نمودند به طوریکه اولین مولفه حدود ۴۸ درصد و دومین مولفه حدود ۱۵ درصد تغییرات را توجیه کردند. با استفاده از نمودار چندضلعی روش بایپلات، هشت ژنوتیپ در رئوس چند ضلعی قرار گرفتند که شامل ژنوتیپهای ۲۴، ۱۳، ۳۴ ، ۲۱، ۱۵، ۲۶، ۲۷ و ۵ بودند. صفت روز تا گلدهی با صفت روز تا رسیدگی همبستگی مثبت و معنیداری داشت. همچنین همبستگی مثبت و معنیداری بین صفات عملکرد دانه با وزن خشک بوته ها، تعداد غلاف تک بذری شاخه های اولیه و ثانویه، تعداد دانه در غلاف شاخه های اولیه و ثانویه، وزن دانه در غلاف شاخه های اولیه و ثانویه وجود داشت. ژنوتیپ های شماره ۲۷، ۶، ۳۵، ۲۶، ۴، ۱۳ و ۱۵ کمترین فاصله را به موقعیت ژنوتیپ ایده آل داشتند.

تجزیه بای پلات، مولفه، ژنوتیپ راس، ژنوتیپ ایده آل.