سیدمهدی رحیمی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

فریدون مشیری یکی از صاحبدلان و نام آوران عرصه ی شعر معاصر ایران است که گرچه در نگاه و قالب شعرش نیم نگاهی به شعر بزرگانی چون نیما دارد، لیکن خودش نیز پرچمدار شعر تغزلی معاصر و به همین لحاظ یکی از ارکان شعر نو فارسی در دهه های چهل تا هفتاد به شمار می رود. اکثر منتقدانی که درباره ی شعر و اندیشه ی مشیری سخن گفته اند، بر همین جنبه های تغزلی و رمانتیک شعر او متمرکز شده اند و او را شاعر شعرهای مخملین و کلام حریر و لطیف با آثاری از جنس شعر کوچه به حساب آورده اند. نگارنده بر این عقیده است که در این رویکرد، تمامی اضلاع شعر این شاعر پرآوازه ی معاصر ملاحظه نشده است و با توجه به کلیت آثار مشیری ، رویکرد جامعه شناختی اشعارش نیز در خونر اعتنا و توجه است . از خلال این رویکرد ، فریدون مشیری جزو آن دسته از شاعرانی است که حوادث اجتماعی و سیاسی هم در زبان و بیان او انعکاس یافته است و دغدغه و درد اجتماع و مردم از دل مشغولی های اوست. در این مقاله کوشش شده است به شعر فریدون مشیری با نگاهی متفاوت نگریسته شود و بازتاب های تحولات اجتماعی و سیاسی در شعر او گردآوری ، طبقه بندی و تحلیل شود . با این نگاه مشیری شاعری است که گرچه از اوج به جامعه ی انسانی و ایران می نگرد ولی در عین حال در کنار مردم است؛ با درد آن ها می گرید و با شادی و موفقیت آن ها می خندد. او شاعری است که ریشه در خاک دارد و برای حال و آینده ی وطن و مردمش دلواپس و نگران است و شاعری است اجتماعی، ستم ستیز و حقیقت خواه. اهمیت دیدگاه جامعه شناختی مشیری در برخی از آثارش جلوه ی بیشتری دارد ؛ از آن جمله اند اشعار آفتاب و گل ، روی در سیاهی ، رساتر از فریاد ، آوایی از سنگر ، یک نفس تازه، ریشه در خاک، اشکی در گذرگاه تاریخ و باد ساگان صبور.

فریدون مشیری، شعر نو، نقد جامعه شناختی، ادبیات معاصر