زهره مهدوی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند

مکتب سمبولیسم، یکی از مکاتب ادبی مطرح در قرن 19 در اروپا، مکتبی است که افکار و عواطف آدمی را به صورت غیر مستقیم و به صور گوناگون بیان می کند. این جریان ادبی بر تحولات ادبی سایر ملتها تاثیر گذار بوده است و ادبیات فارسی نیز از آن بی تاثیر نمانده است. از سمبولیسم اجتماعی در ادبیات فارسی با نام شعر نو حماسی و اجتماعی یاد می شود؛ شعری که درون مایه اجتماعی و فلسفی داردو با ادراک، اندیشه و احساس خوانننده سرو کار دارد .اختناق بسیار شدید حاکم بر ایران در عصر استبداد رضاخان سبب شد که شاعران در این دوره برای انتقاد از اوضاع سیاسی و اجتماعی زمان موجود به سرودن اشعار سیاسی و اجتماعی با نگاه سمبولیک روی آورند .نیما یوشیج، آغازگر این راه بود و پس از او اخوان ثالث راه اورا ادامه داد . مهم ترین ویزگی شعر این دو شاعر نمادین بودن آنهاست .نیما و اخوان مطابق تعهد و رسالت اجتماعی خویش اوضاع حاکم بر جامعه را با زبان نمادین تصویر می کردند و از این طریق سعی می کردند تا درد و رنج ملت ستمدیده را به صورت عینی تصویر کنند. در این مقاله نگارنده کوشیده است تا جریان سمبولیسم اجتماعی فارسی را با توجه به ویژگیهای زبانی، ادبی و محتوایی آنها مورد بررسی قرار دهد و به تجزیه و تحلیل شعر نیما و اخوان از این منظر ونیز رویکرد نماد گرایانه آن ها همراه با ارائه بر جسته ترین نمادهای شعری شان بپردازد.

شعر معاصر فارسی: سمبولیسم اجتماعی، ،نیما ،اخوان ثالث