محمدعلی محمودی - عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان
متینا خدمتگزار - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه سیستان و بلوچستان

ادبیات فارسی رشته ای فراگیر و پردامنه است و آثار ادبی، بویژه آثار داستانی با مباحث مختلف فلسفی، سیاسی، جامعه شناسی و ... مرتبط و ممتزج شده است . لذا درک و دریافت عمیق تر متون ادبی، بررسی دقیق این روابط را اقتضا می کند . گونه ای از این روابط، پیوند بین ادبیات و جامعه شناسی است. جامعه شناسی ادبیات بر ارتباط آثار ادبی و رویدادهای اجتماعی صحه می گذارد و آشکار می سازد که چگونه جریانات اجتماعی هر عصر می تواند فضای ادبی آن را تحت الشعاع قرار دهد. رمان کلیدر، به عنوان بزرگ تر ین رمان فارسی، در دوره ای پدید آمد که جامعه سخت تحت نفوذ باورهای سوسیالیستی مارکسیستی قرار داشت . این پژوهش به بررسی رویکردهای جامعه شناسی مارکسیستیدر رمان کلیدر اثر محمود دولت آبادی می پردازد. در این راستا ضمن معرفی نمونه هایی از عناصر ساختاری ایدئولوژی مارکسیستی و مرحله ی عالی آن یعنی ایدئولوژی کمونیستی، این عناصر در رمان کلیدر مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.

ایدئولوژی، کلیدر، خودآگاهی، اجتماع