احمد ولی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
علیرضا چاواری - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

جامعه شناسی یکی از علوم جدید حوزه ادبیات است که چند قرنی بیشتر از شکل گیری آن در اروپا نمی گذرد. بی شک خلق هیچ اثر ادبی از شرایط جامعه ای که در آن خلق شده بی تأثیرنیست و هر اثر ادبی تا حدی بازگو کننده اوضاع جامعه ای است که در آن خلق شده است. اگر بخواهیم با توجه به یک اثر ادبی شرایط جامعه آن روزگار را بررسی کنیم یا اینکه سهم جامعه را در خلق آن اثر پیگیری کنیم، علم جامعه شناسی راهگشای خوبی است. اما اگر خلق اثر مربوط به زمانی باشد که علم جامعه شناسی هنوز متولد نشده یا حرفی نزده باشد، معمولاً اثر ادبی لب به سخن گشوده است و ناگفته ها را بیان کرده است. روز اول قبر اثر نفیس صادق چوبک ناگفته هایی را از جامعه خود بازگو میکند که در هیچ کتابی آورده نشده است. در این مقاله سعی کرده ایم شرایط جامعه زمان خلق این اثر را آنگونه که مؤلف این اثر دیده بررسی کنیم.

روز اول قبر، صادق چوبک، ادبیات، جامعه شناسی