خلیل ولیزاده کامران - دانشیار گروه سنجش از دور و GIS دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز
مریم صادقی لله لو - دانش آموخته کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS ، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز
اسدالله حجازی - دانشیار گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز

پایش و بررسی تغییرات کاربری اراضی در عرصه­ های جنگلی، اطلاعات قابل قبولی را به منظور مدیریت کارآمد این منابع فراهم می­ کند. همچنین حفاظت از منابع طبیعی نیازمند آگاهی از شرایط و نحوه تغییر کاربری های مختلف اراضی است؛ بنابراین هدف از این پژوهش ارزیابی روند تغییر کاربری جنگل در محدوده جنگلی فندقلو از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۱۹ با استفاده از تصاویر لندست ۵، ۸ و ادغام آن­ها باتصاویر سنتینل۲ و استر است. پس از تهیه تصاویر برای سال های ۲۰۱۰، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹، تصحیح هندسی، رادیومتریک و اتمسفری تصاویر انجام گرفت و نقشه کاربری ها با دقت کاپا به ترتیب ۹۳، ۸۳، ۹۱ درصد تهیه شدند. مدل­ سازی تغییر کاربری برای سال ۲۰۲۵ با مدل GEOMOD، نیازمند تهیه نقشه تناسب منطقه است که با استفاده از روش Fuzzy ANP و ضریب ناسازگاری کمتر از ۰.۰۶ تهیه شده و برای تهیه نقشه تناسب اراضی از چهار معیار: انسانی، زیست شناختی، توپوگرافی و اقلیمی و ۱۱ زیر معیار با توابع بولین بدست آمد و نقشه های کاربری اراضی بولین (جنگل و غیر جنگل) ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ مدل سازی برای سال ۲۰۱۹ انجام گرفت. مدل سازی کاربری برای سال ۲۰۲۵ از نقشه پایه ۲۰۱۹ و ماتریس انتقال زنجیره مارکوف کاربری اراضی ۲۰۲۵ با مدل CA- Markov صورت پذیرفت و نتیجه تغییرات مکانی برای سال ۲۰۲۵ به دست آمد. برای ارزیابی دقت مدل از میزان توافق و عدم توافق مکانی پیکسل ها با Klocation و Standard به ترتیب با دقت ۹۸ و ۹۵ استفاده شد. نتایج مدل سازی برای سال ۲۰۲۵ تغییرات به صورت کاهش پوشش جنگل بوده که از ۳۲۰۴.۱۸ هکتار در سال ۲۰۱۰ به ۳۰۷۰.۵۵ هکتار در ۲۰۱۹ هزار هکتار کاهش یافته است. با توجه به نتایج وزن دهی، معیار انسانی و زیرمعیارهای کاربری اراضی و فاصله از جاده وزن بالایی را به دست آوردند. علت آن می تواند پتانسیل گردشگری این منطقه در جذب گردشگران و همچنین دخالت های ساکنان محلی باشد که تاثیر مستقیمی بر روند کاهشی جنگل دارد.

مدل سازی تغییر پوشش جنگل, CA مارکوف, GEOMOD, فندقلو