تبیین اندیشه های کلامی سنایی در باب توحید (معرفت الله)

شعر فارسی درسطوح مختلف تنها بیانگر احساسات و عواطف رقیق شاعرانه نیست بلکه انتقال دهنده میراث فرهنگی ادوار گذشته است و از این دیدگاه شعر حکیم سنایی ،شاعر اوایل قرن پنجم و اواخر قرن ششم، زاده و نتیجه دوران پر تشتت و آشوب آراء فرقه های متعدد کلامی قرون چهار و پنج است . دورانی که دیگر آفتاب دولت معتزله در خون نشسته است و طلعت اقبال اشاعره بر اوج روی نهاده است .شاعری که نتوا نسته وبهتراست بگویم که نخواسته است از مجادلات کلامی اشاعره و معتزله و کرامیه و ماتریدیه و دیگران درباب ذات و صفات باری تعالی ،قدم یا حدوث قران کریم ،جبر و اختیار و .....چشم بپوشد،خصوصاَ که او در خط الر أس این اوج و آن حضیض قرار گرفته است و ذهن وقاد و کاوشگرش با همه آراء متکلمان پیشین آشنایی داشته است .سنایی در مباحث اعتقادی آن چنان به زیر و بم و چند وچون یک بحث موشکافانه وارد می شود که گاه چنین می نماید که خود نیزمتکلّمی دیگر است، متکلّمی که که دیدگاه هایش را با تجارب عرفانی و زبان اهل حقیقت در هم می آمیزد. در این مقال با توجه به عقاید فرقه های مختلف کلامی به تبیین آراء و نظریات سنایی در حیطه شناخت پروردگار(توحید ،ذات وصفات و افعال الهی .....) پرداخته خواهد شد.

Keywords:

اسماءالله , عزّت صفت , تنزیه , تعطیل , تشبیه , استواء , قدرت , احدیت