علی مرشدی زاد - دانشیار علوم سیاسی دانشگاه شاهد
اسماعیل اسفندیاری - دانشجوی دوره دکتری جامعه شناسی سیاسی جمهوری اسلامی ایران دانشگاه شاهد

کشور پاکستان از بدو تاسیس در سال ۱۹۴۷ با مسئله قومیت بلوچ به عنوان مسئله ای دارای ابعاد سیاسی، امنیتی، اقتصادی و منطقه ای روبه رو بوده است. متاسفانه پیوستگی جغرافیایی و زبانی واجد تاثیراتی بر وضعیت بلوچ ها در ایران نیز بوده است، از این رو تحلیل جامعه شناختی این مسئله اهمیت دارد.هدف: پژوهش پیش رو در پی پاسخ به این سوال است که مسئله قومیت در بلوچستان پاکستان از منظر جامعه شناسی خرد و کلان واجد چه ابعادی است؟ برای پاسخ به این سوال با استفاده از چهارچوب نظری برگرفته از آرا رندال کالینز تلاش شده به این سوال پاسخ داده شود.روش: در این مقاله از روش تحلیل اسنادی استفاده شده است.یافته ها: به نظر می رسد مولفه های مختلفی چون مناسبات استعماری گذشته، استفاده ابزاری از هویت ها در دوره استعمار، عنصر ژئوپلتیک، نوع رفتار سرداران و بزرگان طوایف بلوچ، کارکرد دولت مدرن و تصویر شکست ها و پیروزی های بزرگ و سرنوشت ساز بر روی ذهنیت قومیت بلوچ در شکل گیری مسئله قومی در بلوچستان پاکستان تاثیرگذار بوده است.نتیجه گیری: توجه به مسائل مربوط به جامعه شناسی کلان و خرد به صورت هم زمان از نقاط قوت چهارچوب نظری کالینز است در عین حال این چارچوب نظری نقاط ضعفی هم دارد که در انتهای مقاله به آن ها پرداخته شده است. چارچوب نظری برگرفته از آرا کالینز قادر است ریشه های شکل گیری، استمرار و حتی آینده مسئله قومیت بلوچ در بلوچستان پاکستان را به خوبی توضیح دهد. این پژوهش از جمله تحقیقات کیفی است که قصد دارد یک مورد مطالعاتی را به صورت عمیق مورد مطالعه قرار دهد.

قومیت, بلوچ, رندال کالینز, بلوچستان پاکستان, ملیگرایی